Баъзи давлат арбоблари аёллардир.
6.Асослардан бири инкор хукм булса, хулоса хам инкор хукм булади. Масалан:
Хеч бир жинояг жазосиз колмайди.
Ватанга хиёнат цилиш жиноятдир.
Ватанга хиёнат килиш жазосиз колмайди. 7.Асослардан бири жузъий хукм булса, хулоса х,ам
жузъий х,укм булади. Масалан:
Яхши фарзанд ота-онасини хурмат килади.
Баъзи ёшлар яхши фарзанддир.
Баъзи ёшлар ота-онасини хурмат килади.
СИЛЛОГИЗМНИНГ ФИГУРАЛАРИ ВА МОДУСЛАРИ
Одций кагьий силлогизмнинг структурасида урта тер миннинг жойлашишига караб силлогизмнинг туртта фи- гураси фарк килинади.
I фигура П фигура III фигура IV фигура Р м м р
S М м S
S-P S-P S-P S-P
I фигурада урта термин катта асоснинг субъекти, кичик асоснинг предикати булиб келади.
II фигурада урта термин катта ва кичик асосларнинг предикати булиб келади.
III фигурада урта термин хдр икки асоснинг субъекти булиб келади.
IV фигурада урта термин катта асоснинг предикати, кичик асоснинг субъекти булиб келади.
Силлогизм асослари оддий катъий хукмлар (А, Е, I, 0)дан иборат. Бу хукмларнинг икки асос ва хулосада узига хос тартибда (тупламда) келиши модус деб аталади.
«Модус» - шакл деган маънони англатади. Силлогизм фигураларининг узига хос модуслари мавжуд. Хар бир фигуранинг тугри модусларини аниклашда, тугри хулоса чикдришда силлогизмнинг умумий коидалари билан бирга хар бир фигуранинг махсус коидаларига хам амал килинади. Фигураларнинг махсус коидалари силлогизм терминларининг узига хос богланиши асосида апикдапади. Оддий катъий силлогизмнинг биринчи фигураси куйи
даги махсус коидаларга эга:
1.Катта асос умумий хукм булиши керак. 2 .Кичик асос тасдик хукм булиши керак. I фигуранинг туртта туфи модуси мавжуд: AAA, ЕАЕ, All, ЕЮ.
Модусларнинг биринчи харфи катга асоснинг, иккинчи харфи кичик асоснинг, учинчи харфи хулосанинг сифат ва микдорини курсагади. Фигураларнинг модусларини бир-оирвдан фарклаш максадвда уларнинг хар бири алохдца ном билан аталади.
AAA - Barbara модуси.
А.Хамма илмий конунлар объектив хусусиятга эга. А.Тафаккур конунлари - илмий конунлардир.
А.Тафаккур конунлари объектив хусусиятга эга.
ЕАЕ - Celarent модуси.
Е.Хеч бир диндор атеист эмас. А.Имомлар диндордир.
Е Хеч бир имом атеист эмас.
All - Darii модуси.
А. Барча жиноятчилар жазога лойикдирлар. 1.Баъзи кишилар - жиноятчидир.
I.Баъзи кишилар жазога лойикдирлар.
ЕЮ - Ferio модуси.
Е. Ахлокди инсонларнинг хеч бири виждонсиз эмас.
I. Баъзи ёшлар ахлокди инсондир.
О.Баъзи ёшлар виждонсиз эмас.
Силлогизмнинг биринчи фигураси оддий катъий хукм ларнинг барча турлари буйича хулосалар беради.
www.ziyouz.com kutubxonasi
Do'stlaringiz bilan baham: |