Uyquning biologik vaqti Uyquning asosiy ahamiyati miyani Uyquning olimlar ning fikrlari

Uyquning buzulishlari

AQSh kongressining aholi uyqusini baholash maxsus komissiyasining rasmiy ma‘lumotlariga kola, faqat birgina AQSh ning o'zida ‗0 millionga yaqin odamda uyquning turli buzilishlari kuzatilar ekan. Uyqusirash odamni ojiz qilib qo'yadi va fojialarga sabab bo`ladi. Avtomobil halokatlarining 10% ga yaqini uyqusirashdan kelib chiqadi. Kam uxlash va qattiq charchash uyqusirashga sabab bo`ladi. Kam uxlash jamiyatning hayot tarziga bog‘hq. Hozirgi kunda aholining ko‘p qismi (yoshidan qatiy nazar) asr boshidagiga nisbatan 1,5—2 soat kam uxlaydi. Hayotning jadalligi, MNT ga behisob axborotlar yog‘ilishi miriqib uxlashga xalaqit beradi. Natijada odam to‘yib uxlarnaydi, uyqu qarzdorligi rivojlanadi. Uyquga to‘ymaslik natijasida yuzaga chiqqan jismoniy va aqliy ish faoliyatining susayib ketishini birinehi galda uyqu yordamida davolash mumkin. Yetarli miqdorda uxlab, uyqu qarzdorligidan qutulish kerak. Mutaxassislar uyqu buzihshining 15 dan ko‘p turmi ajratadilar. Ulardan eng xavflisi —

Muttasil uyqusizlik

• Muttasil uyqusizlik (insoniya) odamning sillasini quritadigan, esankiratadigan, ish qobiliyati Yo’qolishiga olib keladigan og‘ir xastalik. Uyqu buzilishlariga katta ijtimoiy muammo, deb qarash ularni o‘rganish va davolashga yetarli ahamiyat berish kerak, Tungi uyqu maromining buzilishi, kam yoki yuzaki uxlash, uyqu kelmasligi, bevaqt uygʻonaverish, shuningdek, juda erta uyqu oʻchib ketishi va boshqa holatlar kasallik belgisidir. Tibbiyotda bu xastalik «Insomniya» deb ham ataladi.
• Baʼzi odamlarda uyqu bolaligidan buziladigan boʻladi, masalan, u irsiy yoki ilk yoshda boshdan kechirilgan baʼzi kasalliklar, nerv tizimi, bosh miyaning shikastlanishi oqibatida kelib chiqqan boʻlishi mumkin.
• Uyqusizlik koʻpincha nerv tizimining kuchli ruhiy, emotsional shikastlari, nevroz, psixoz, bosh miyaning organik kasalliklari(ayniqsa, miya qon tomirlari aterosklerozi), ichki aʼzolar va endokrin bezlar(buyrak, jigar, qalqonsimon bez) kasalliklari bilan bogʻliq nerv tizimining funksional buzilishlarida uchraydi.