ЎҚув-услубий мажмуа фарғона 20

Гурух лар	Жавобларнинг аниқ, равшанлиги (1,0)	Ахборотнинг ишончлилиги (0,5)	Гуруҳ аъзосининг фаоллиги (0,5)	Умумий баллар
Баҳо
1
2
3
4

Гуруҳ раҳбарининг чиқиб тушунтириб бериши:

1,5-2 балл – аъло
1,0-1,4 балл – яхши
0,5-0,9 балл - ўрта

3-машғулот Суғуртанинг асосий атама ва тушунчалар

Режа:
3.1. Суғурта атамашунослиги суғуртанинг ўзига xос муносабатларининг ифода қилувчи восита
3.2.Суғуртанинг ташкилий қирраларини ифодаловчи атамалар.
3.3.Суғурта фондининг шаклланиши билан богланган атамалар.
3.4.Суғурта маблагларининг сарфланиши билин богланган атамалар.
3.5. Xалқаро суғурта атамалари

Машғулотнинг асосий вазифаларини ечиш учун талабалар гуруҳларига саволлар:

1. Суғурта таъминоти деганда қандай таъминотни тушунасиз?

2. Суғурта таъминоти нечта тизимни ўз ичига олади , уларни тушунтириб беринг
3. Суғуртанинг ташкилий қирраларини ифодаловчи атмаларни айтиб беринг?
4. Суғурта ходисаси деганда қандай ходисани тушунасиз?
5. Суғурта заҳирасини сарфланиши билан боғлиқ булган қандай атамаларни биласиз?
6. Чегараланган суғурта таъминоти тизимини тушунтириб беринг ?

Тағдимот мавзулари

1 . Суғуртанинг ташкилий қирраларини ифодаловчи атамалар
2. Суғурта фондининг шаклланиши билан боғлик атамалар
3. Суғурта фондининг сарфланиши билан боглиқ атамалар
4. Халқаро суғурта атамалари

Гуруҳни баҳолаш жадвали.

Гурух лар	Жавобларнинг аниқ, равшанлиги (1,0)	Ахборотнинг ишончлилиги (0,5)	Гуруҳ аъзосининг фаоллиги (0,5)	Умумий баллар	Баҳо
1
2
3
4

Гуруҳ раҳбарининг чиқиб тушунтириб бериши:

1,5-2 балл – аъло
1,0-1,4 балл – яхши
0,5-0,9 балл - ўрта

1. 
   топшириқ
   

Берилган: Объект 180 млн. сўмга баҳоланган. Унинг 80 % суғурталанган, ёнгин натижасида кўрилган зарар миқдори 62млн.сўм: Суғурта қопламасини аниқланг ва объектларни баҳолаш тартибини, суғурталаш жараёнини, зарарни аниқлаш йўлларини ва қопламанинг иқтисодий аҳамиятини тушунтириб беринг.
Суғурта таъминоти тизимларини айтинг ва нисбий тизимларни батафсил тушунтириб беринг.
Ечими :
Суғурта таъминоти --- суғурта ходисаси содир бўлганда мавжуд белгиланган тартиб асосида зарарларни хисоблаш ва шу асосда қоплама миқдорини белгилаш усулидир.
Амалда суғурта таъминотини ъисоблаш тизимининг 3 та усули мавжуд.

1. 
   Суғурта таoминотининг нисбий тизими
   
2. 
   Биринчи ҳавф тизими
   
3. 
   Чегераланган суғурта таъминоти тизими.
   

Топшириқ суғурта таъминотининг нисбий тизими йўли билан ечилади. Бу тизим баъзан нисбий жавобгарлик хам деб аталади. Демак, агарда объектнинг 80%и суғурталанган бўлса, ёнгин натижасида кўрилган зарар 62млн сўм бўлса, яъни 34,4%, у ҳолда суғурта таъминоти 62млн. сўмнинг 80%га ,яъни 49,6млн. сўмга нисбий қисмига тенг бўлади.

2 – топшириқ.

Берилган: Уй рўзгор буюмлари қиймати 500000 сўмга баҳоланди. У 30 0000 сўмга суғурталанди. Ёнгин натижасида 40 000 сўмга зарар етди.
Суғурта таъминотининг биринчи ва иккинчи хавфлари миқдорини аниқланг ва уларнинг иқтисодий моҳиятини тушунтириб беринг.
Аниқлансин: суғурта таъминотининг биринчи хавф тизими.

Ечими:
Суғурта таъминотининг биринчи хавф тизими (уни амалда биринчи ва иккинчи хавф тизими ҳам дейилади ) бўйича суғурта таъминоти таъминоти аниқланганда қопламани суғурта таъминотига тенг қисми биринчи хавф зарарнинг биринчи суғурталанмаган қисми иккинчи хавф деб аталади. Масалан, 400000 сўм бўлса ва суғурта суммси 300000 сўм бўлса суғурта таъминоти ҳам 300000 сўмни ташкил этади, ва биринчи ҳавф деб аталади, қолган 100000 сўм иккинчи хавф деб аталади. Ва уни ташкилотнинг ўзи тўлайди.

3 - топшириқ.
Берилган: Суғурталанган обoектнинг қиймати 84млн. сўм, суғурта суммаси 33,6млн.
Аниқлансин: Суғурта таъминлаш тизимининг нисбий жавобгарлиги қоидаларига асосан суғурта қопламасини ҳисобланг. Нисбий жавобгарлик усули билан суғурта қопламаси ҳисоблансин.

Ечими:
Суғуртанинг нисбий қисми 40% (330000 сўм 840000 дан)

Зарарнинг нисбий қисми 57,6% (484000 сўм 840000 дан), суғурта қопламаси зарарнинг 40% ни, яoни 193600 сўмни (484000 сўмни 40%) ташкил этади.

4- топшириқ.

Берилган: Обoектнинг баъоси 60 млн. сўм. Суғурта суммаси
30 млн. сўм. Обoект 50 % зарарланди. Суғурта қопламасининг биринчи таваккал миқдорини ва суғурта қопламаси суммасини аниқлаб тушунтириб беринг.
Аниқлансин: суғурта таъминотининг нисбий суғурта тизими?


5- топшириқ.
.