Ўқув фанининг долзарблиги ва олий касбий таълимдаги ўрни

Uchinchi funksiyasi, 
xo 'jalik subyektlari pul hisob
— 
kitoblarini amalga oshirishda vositachi
hisoblanadi. 
Iqtisodiyotda faoliyat yuritayotgan xo‘jalik subyektlari kun davomida bir necha yuz minglab turli darajadagi pul 
aylanmalarini (asosan naqdsiz pul ko‘rinishida) amalga oshiradi. Banklaming bevosita ishtiroki (vositachiligi) natijasida 
ushbu o'tkazmalar jo‘natuvchidan oluvchiga etib boradi. Shuningdek, banklar pul o‘tkazmalari orqali iqtisodiyotning turli 
tarmoqlariga kapitalni joylashtiradi va kredit liniyalari ochadi. Bularning barchasi banklaming pul hisob-kitoblami 
amalga oshirishda vositachilik funksiyasi orqali bajariladi va tartibga solinadi. Banklaming pul aylanmasini tartibga 
solish funksiyasi orqali Markaziy bank iqtisodiyotdagi tovar massasi va pul massasi o‘rtasidagi o‘zaro muvozanatlikni 
ta'minlaydi. Ma’lumki, ushbu muvozanatning buzilishi iqtisodiyotda inflyatsiya darjasini ortib ketishi yoki pul 
taqchilligini vujudga kelishiga olib keladi. Shu bois ham Markaziy bank o‘zining pul-kredit instrumentlari orqali pul 
aylanmasi uchun zarur bo‘lgan to‘lov vositasining miqdorini tartibga solib turadi. 
Kredit mablag ‘larni muomalaga chiqarish banklarning 
to ‘rtinchi funksiyasi
hisoblanadi.Ta'kidlash joizki, ushbu 
funksiyani barcha banklar bajarish huquqiga ega emas.Bozor iqtisodiyoti sharoitida muomalaga kredit pullami chiqarish 
Markaziy bank zimmasiga yuklatilgan.Markaziy bank muomalaga chiqarayotgan pul massasini mamlakatda 
yaratilayotgan tovar massasiga nisbatan muvozanatligini ta’minlashga e'tibor qaratadi. Markaziy bankning ushbu 

---

funksiyani samarali bajarayotganligi milliy valyutaning sotib olish qobiliyatini mustahkamligi va inflyatsiya darajasining 
pastligi belgilaydi. 
Demak, tijorat banklari kredit pullarini muomalaga emissiya qilish huquqiga ega emas, ular muomaladagi mavjud 
pul hajmi doirasida faoliyat yuritadi.Muomaladagi pul massasining hajmini o‘zgarishiga tijorat banklari bevosita ta’sir 
qila olmaydilar, bunga faqat Markaziy bankning huquqi mavjuddir. 
Iqtisodiy va moliyaviy maslahatlarni berish