ҲУҚУҚий тартибга солиш механизми тушунчаси, унинг асосий элементлари

ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШ МЕХАНИЗМИ
Ҳуқуқий тартибга солиш механизми тушунчаси, унинг асосий элементлари
Ҳуқуқий тартибга солиш ва ҳуқуқий таъсир этиш
Ҳуқуқий воситалар: тушунчаси, белгилари, турлари
Ҳуқуқий тартиблар: соҳалар ва соҳалараро, моддий ва процессуал, шартномавий ва қонуний, муддатли ва доимий.
Ҳуқуқий рағбатлантириш: тушунчаси, хусусияти, функцияси ва турлари
Ҳуқуқий тартибга солиш самарадорлиги, белгилари ва уни таъминланиш асослари
Ҳуқуқий имтиёзлар: тушунчаси, хусусияти, функциялари ва турлари
РЕЖА
Ҳуқуқий тартибга солиш механизмида ҳуқуқ нормаси, ҳуқуқий муносабат, индивидуал ҳужжатлар ва ҳуқуқий онг ўртасидаги муносабат.
Ўзбекистонда демократлаштириш ва мамлакатни модернизациялаш жараёнида ҳуқуқий тартибга солишнинг самарадорлигини ошириш йўллари
1.ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШ МЕХАНИЗМИ ТУШУНЧАСИ, УНИНГ АСОСИЙ ЭЛЕМЕНТЛАРИ
ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШ МЕХАНИЗМИ
– жамиятдаги турли хил ижтимоий муносабатларни маълум кетма-кетликда ҳуқуқий тартибга солишга ёрдамлашувчи ҳуқуқий (юридик) воситалар тизими.
ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШ МЕХАНИЗМИНИНГ ЭЛЕМЕНТЛАРИ:
Ҳуқуқий воситаларнинг қуйидаги белгилари мавжуд:
Улар ҳуқуқ субъектларининг манфаатларини амалга оширишнинг ва ижтимоий фойдали мақсадларга эришишни таъминлашнинг умумлашган юридик услублари бўлиб ҳисобланади
Ҳуқуқий воситалар ҳуқуқнинг ахборот – энергетик сифати ва ресурсларини ўзида намоён қилади. Улар ўз навбатида, ҳуқуқий муносабат иштирокчиларининг манфаатларини амалга ошириш йўлида турган тўсиқларни бартараф этишга қаратилган бўлади.
Ҳуқуқий воситалар ҳуқуқнинг таъсир этиш ва ҳуқуқий тартибга солиш механизми ҳамда ҳуқуқий режимларнинг асосий фаолият юритувчи қисми бўлиб ҳисобланади.
Ҳуқуқий воситалар юридик оқибатларга, муайян натижаларга ва у ёки бу даражада ҳуқуқий тартибга солишнинг самарадорлигига ёки бузилишига олиб келади.
Давлат томонидан таъминланади.
- Ижтимоий муносабатларни тартибга солувчи ҳуқуқ нормаларининг яратилиши
- Яратилган ҳуқуқ нормаси доирасида субъектларда ҳуқуқ ва мажбуриятларнинг пайдо бўлиши
- Юридик нормада назарда тутилган ҳолатлар вужудга келганда субъектив ҳуқуқ ва мажбуриятларнинг амалга оширилиши
- Ҳуқуқни қўллаш
Ҳуқуқий тартибга солиш механизмида ҳуқуқ нормаси, ҳуқуқий муносабат, индивидуал ҳужжатлар ва ҳуқуқий онг ўртасидаги муносабат.
Ҳуқуқий режимларнинг қуйидаги белгилари мавжуд:
РЕЖА
АДАБИЁТЛАР
САВОЛЛАР
ГЛОССАРИЙ
ВИДЕО
Рағбатлантиришнинг белгилари қуйидагилардан иборат:
ҲУҚУҚИЙ ИМТИЁЗ ТУШУНЧАСИ
Ҳуқуқий имтиёзлар учун қуйидаги белгилар муҳим ҳисобланади:
-ҳуқуқ субъектларининг ҳуқуқий онги ва маданиятини юксалтириш ва бошқалар.
-ҳуқуқни қўллаш жараёнини такомиллаштириш. Бунда ҳуқуқ ижодкорлиги ва ҳуқуқни қўллашнинг самарали уйғунлигини таъминлаш ҳамда жамиятда қонунийлик ва ҳуқуқий тартиботни қарор топтириш;
-ҳуқуқ ижодкорлиги фаолиятини янада такомиллаштириш, яъни бунда қонунчилик тахникасига қатъий амал қилиш, ижтимоий манфаатларни тўлароқ эътиборга олиш ҳамда ҳуқуқ нормалари амалда бўладиган жамиятдаги объектив қонуниятларни ҳисобга олиш;
Ҳуқуқий тартибга солиш самарадорлигини таъминлашнинг қуйидаги асосларини кўрсатиб ўтиш мумкин:

Тавсия этиладиган адабиётлар

1. Scott Veitch, Emilios Christodoulidis, Lindsay Farmer. Jurisprudence: Themes and Concepts. Second edition. – London: Routledge-Cavendish, 2012. -305 p.

2. Hans Kelsen. General Theory of Law and State. – Cambridge: Harvard University Press, 2009. –516 p.

3. Исломов З.М. Давлат ва ҳуқуқ назарияси. Дарслик. – Тошкент: Адолат, 2007. –916 б.

4. Одилқориев Х.Т., Тультеев И.Т. ва бошқ. Давлат ва ҳуқуқ назарияси. Дарслик / Х.Т.Одилқориев таҳрири остида. –Т.: Sharq, 2009. –592 б.