«устоз-шогирд» муносабатларини такомиллаштиришда шарқ мутафаккирлари ижодидан фойдаланишнинг педагогик шарт-шароитлари

-Tanlagan ixtisosligi bo’yicha yuqori malakali mutaxassis bo’lib etishishga:

-Ma’naviy-ahloqiy tarbiyasiga mas’uliyatini oshirib, barkamol inson bo’lib etishish uchun o’z turmush tarzini shaxsan nazorat qilishga, do’stlari, hamkasblari, jamoa bilan xushmuomulali bo’lib har jihatdan o’rnak ko’rsatishga:

-O’zlashtirish darajasi, davomati hamda ixtisosligi bo’yicha izlanishlarini muntazam kengaytirishga, milliy qadriyat va an’analarni chuqur o’rganib, ularni davom ettirishga:

-Vatan, ta’lim dargohi, uning jamoasi, hamda ustozi va o’z sha’nini, milliy g’urur va e’tiqod ramzlarini ko’z qorachig’iday asrashga:

-Mustaqil ta’limga chuqur e’tibor berib tanlagan ixtisosligini hamda boshqa fanlar bo’yicha chuqur bilim va ko’nikmalarni egallab talabalik davridayoq ishlab chiqarishda o’z o’rnini topishga:

-Ta’lim muassasasi ichki tartib qoidalariga qat’iy amal qilinshi hamda atrofdagilarni tartibli, intizomli bo’lishga va qonun qoidalarni hurmat qilishga chaqirishga:

-Vatan, jamiyat, ustoz va ota-ona oldidagi majburiyatlarini to’la - to’kis bajarishga urgatib borish lozim.

Hozirgi kunda huquqiy demokratik davlat qurish, bozor iqtisodiyoti munosobatlariga asoslangan fuqarolik jamiyatini shakllantirish yo’lidan borayotgan farzandlarimizning ma’naviy-axloqiy tarbiyasi jarayonida millliy, ma’naviy-madaniy merosimiz ham muhim ahamiyat kasb etishi shubhasizdir.

Bugungi kunning asosiy vazifasi kasb-hunar kollejlarida ustoz-shogird odobi an’analarini qayta tiklash, zamonaviy madaniyat va axloqni rivojlantirish, xalqimizning ko’p asrlik ma’naviy tajribasini o’rganish, o’rgatish va kelajak avlodga etkazishdan iboratdir.

Ustoz-shogirdlik an’anasining faqat moddiy-iqtisodiy tomoniga e’tibor qilinadigan bo’lsa bu faoliyat asosi hech qanday ta’lim-tarbiyaviy ahamiyatga ega bo’lmaydi. Demak, bu faoliyat asosida ixtiyoriylik tamoyili bilan bir qatorda, tizimli ravishda hamkorlik mazmunida har ikkala tomonini mutaxassislik darajasini yuqori darajaga ko’tarishi ham o’z ifodasini topsdi. Ularni yuqori darajadagi umum mutaxassislik xususiyatlari bilan birgalikda madaniy muloqot, munosabat darajalari ham rivojlanib, shakllanib boradi. Ya’ni ulug’ mutafakkirlarining fikrlariga ko’ra bo’lg’usi mutaxassisni har tomonlama shakllantirish uchun uni o’zini ham har tomonlama bilish zarur degan talablar “Ustoz-shogird” an’analari asosida amalga oshiriladi.

Ustozlar tomonidan o’z shogirdlarining hayot mazmunlari bilan yaqindan tanishish uchun ularga tubandagi tartibda savollar taqdim qilindi: shogirdlar o’zlarining bo’sh vaqtlarini qanday o’tkazishlarining stependiyalarini nimalarga sarf qilishlari, mustaqil ta’lim olishga qancha vaqt sarf qilishlari, do’stlari, o’rtoqlari kimlar, tanlagan kasblari yoqadimi, nimalarga qiziqishlari kabilarni biladilarmi degan savollar taklif qilindi. Olingan javoblarni ko’rsatishicha, ustozlarning asosiy qismi bu savollarga to’g’ri tasdiqlovchi savollar keltirilganliklarini ko’rsatadi.

Xulosa qilib aytganda, ustoz-shogird an’anasi Sharq xalqlarining qadimiy qadriyati bo’lib, u asrlar davomida ma’naviyatni ifodalab kelayotgan san’at hisoblanadi. Uning o’ziga xos milliylik xususiyatlari axloq-odob mezoni, madaniyati, yosh avlodda hunarmandchilik kasbiga bo’lgan mehr-muhabbatini o’stirishda muhim ahamiyatga egadir.

TAVSIYALAR

1. 
   Ta’lim muassasalarida islohot hujjatlari asosida ustoz - shogird an’anasini joriy qilishning pedagogik shart - sharoitlarini yaratish.
   
2. 
   Ustoz - shogird an’anasini targ’ib qilish uchun o’tmish allomalari ta’limotidan keng foydalanish.
   
3. 
   Har bir ta’lim muassasasi xususiyatidan kelib chiqib ustoz-shogird an’anasini yo’lga qo’yish. Buning uchunta’lim muassasalari, ishlab chiqarish korxonalari imkoniyatlaridan keng foydalanish.
   
4. 
   Ustoz - shogird an’anasi ko’p qirrali va murakkab jarayon bo’lganligi sababli har bir ta’lim tizimidagi o’quv muassasalarining kadrlar imkoniyatini keng foydalanish.
   
5. 
   O’quv muassasasida ustoz - shogird an’analarini yo’lga qo’yish uchun va amalga oshirishda o’quv yurti, mahalla va ishlab chiqarish hamkorligini yo’lga qo’yish.
   
6. 
   Ustoz-shogirdlik an’analarini rivojlantirish maqsadida o’quv yurti hududidagi tadbirkorlar, hunarmandlar, ishbilarmonlar hamkorligini keng joriy etish.