«устоз-шогирд» муносабатларини такомиллаштиришда шарқ мутафаккирлари ижодидан фойдаланишнинг педагогик шарт-шароитлари

I BOB

“USTOZ-SHOGIRD” MUNOSABATLARINI TAKOMILLASHTIRISHDA SHARQ MUTAFAKKIRLARI IJODIDAN FOYDALANISHNING NAZARIY ASOSLARI

I.1. «Ustoz-shogird» munosabatlarini takomillashtirishda Sharq mutafakkirlari ijodidan foydalanish pedagogik muammo sifatida
Mamlakatni modernizatsiya qilish va kuchli fuqarolik jamiyatni barpo etish yo’lidan jadal hamda samarali odimlayotgan respublikaning hozirgi taraqqiyot bosqichida sanoat va qishloq xo’jaligini yanada rivojlantirish, xususiy mulk, tadbirkorlik va ishbilarmonlikni yangi pog’onaga ko’tarishning muhim sharoitlaridan biri yoshlarni har tomonlama barkamol shaxs qilib tarbiyalashni taqozo etadi. Har tomonlama va barkamol rivojlangan shaxs tizimida “Ustoz-shogird” munosabatlarini hayotga tatbiq etish muhim ijtimoiy-pedagogik ahamiyat kasb etadi. “Ustoz-shogird” munosabati deganda sanoat va qishloq xo’jaligi sohalarida tadbirkorlik, ishbilarmonlik, kichik biznesni rivojlantirish borasida tizimli faoliyat tushuniladi.

Hozirgi davrda tajribaning ko’rsatishicha “Ustoz-shogird” munosabatlarini yo’lga qo’yish va takomillashtirishda Sharq mutafakkirlari ta’limotidan foydalanish muhim pedagogik ahamiyatga egadir. Shuni e’tirof etish joizki pedagogik adabiyotlarda “Ustoz-shogird” munosabatlari to’g’risida ko’plab fikrlar, mulohazalar bayon etilgan. Ularni yagona tizimga keltirish, “Ustoz-shogird” munosabatini ijtimoiy-iqtisodiy talablar asosida tashkil qilish va unda Sharq allomalarining “Ustoz-shogird” tug’risidagi ta’limotining dolzarb jihatlarini ochib berish magistrlik dissertatsiya ishimizning ilmiy-nazariy va metodologik asosini tashkil etadi. Zero, Sharq mutafakkirlarining axloqiy – ma’rifiy ta’limoti insonparvarlik, mehnatsevarlik, vatanparvarlik, iymon- e’tiqod g’oyalari bilan yo’g’ilgan bo’lib, yoshlarning kasb o’rganish, hunar egallashda o’z ota-onalari, ustozlari maslahatlariga amal qilish yuksak insoniy burch tarzida talqin qilinadi. Masalan, Husayn Voiz Koshifiyning “Futuvvatnomai sultoniy yoxud javonmardlik tariqati”da “Shayx (ustoz)ning ustozlik shartlari”; “Muridning odobi va buning shartlari”, “Murid tanlash shartlari”, “Shogird bilan shadd (vafo belbog’ini bog’lovchi kishi) shartlari haqida fikrlar mavjudki “Ustoz-shogird” munosabatini tashkillashtirishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Barkamol yosh avlodni tarbiyalash, uning ongi, tafakkurini jahon andozalari darajasiga ko’tarishda xalqimizning asrlar davomida yaratgan boy ma’naviy merosi, umr boqiy qadriyatlari, e’tiqodiy udum-an’analari hal qiluvchi ahamityaga molikdir. Bular hozirgi kunda bizni ikki jihati bilan o’ziga jalb qiladi. Birinchidan, ular bir vaqtlar jahon tsivilizatsiyasi, fanining ayrim tarmoqlarini paydo bo’lishi va rivojlanishiga turtki va poydevor bo’lgan bo’lsa, hozirgi mustaqillik sharoitida yosh avlodni milliy g’urur ruhida tarbiyalashda muhim ma’naviy omil hisoblanadi.