Усмонхон алимов

 ةءابلا عاطتسا نم بابشلا رشعم اي :ملس و هيلع للها ىلص للها لوسر لاق
)يراخبلا هاور( ...جوزتيلف
Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):
 
“Эй ёшлар жа
­
моаси, сизлардан ким никоҳга қодир бўлса, уй лансин”,
 
деганлар.
 
Тарбия босқичларининг узвий боғлиқлиги
Фарзанд туғилишидан то уйланиш ёшигача бўл ган 
даврда олиб бориладиган барча тарбиявий босқич ларни 
бевосита узвий боғлаш керак.
Биринчи,
тарбиянинг эътиқодий қисми. Дастлаб, 
фарзанд ёшлигида эътиқодий тарбия назорат қили­
ниб, болага Аллоҳдан қўрқиш, буйруқларини бажариш, 
қай та риқларидан сақланиш ҳамда Яратганга ибодат 
қилиш ўргатилади.
Иккинчи,
тарбиянинг одоб қисми. Фарзандга ҳар 
доим Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) 
муборак сийратлари ва улуғларнинг насиҳатлари ўргa­
тилиб, гўзал хулқлар ҳақида сабоқ берилади. Шу жа
­
раёнда ҳадис ва ҳикматларни ўргатиб, уларга амал 
қилиш уқтирилади. Шунингдек, саҳобалар, тобеинлар, 
му ҳаддислар ва барча улуғ зотлар ҳаёти, мунаввар ах­
лоқларидан ибрат олиш ўргатилади.
Учинчи,
тарбиянинг илмий қисми. Тарбиянинг асо сий 
жиҳатларидан бири фарзандга илм ўргатадиган устоз
­
нинг олим ва солиҳ бўлишидир. Ўз ўрнида устозни ҳур­
мат қилиш ҳам илмнинг тез сингишига сабаб бўлади. 
Шунинг баробарида фарзанднинг муносиб дўст танлаши 
www.muslim.uz

---

388
Оилада фарзанд тарбияси
ҳам муҳим. Дўст илмга чанқоқ бўлса, иккиси илм йўли­
даги машаққатларни бирга енгади. 
Тарбиянинг уч қисми баён қилинди. Бундан ташқари 
бўлган барча жараёнларни ҳам бир­бирига боғлаб, тўлди­
риб сингдириб борилса, мақсад ҳосил бў ла ди. Фарзандда 
жаҳолатни мағлуб эта оладиган маъ ри фат пайдо бўла­
ди. У ҳақиқий комил инсонга айланиб, турли ҳийлаларга 
алданмайди. Бузуқликларга қарши нафрат ҳисси пайдо 
бўлади. 
Фарзандда ушбу сифат ва фазилатлар уйғунлашса, му
­
наввар нур таратаётган ҳилол сингари, ўз ёғдуси ва таф
­
тини сочаётган қуёш мисоли жамиятга фойдали инсон 
бўлиб вояга етади.
Балоғатга етган йигит, қиз одоби
Ота­она ва муаллимлар зиммасига динимиз вожиб 
қилган масъулиятлардан бири фарзанднинг 12–15 ёшида 
кечадиган, балоғатга етиш белгилари сезилганида нима
­
ларга эътибор беришни очиқ тушунтиришдир. Ўғил бо­
ла бу пайтда уйқудан уйғонганида кийимида суюқ ранг
­
сиз суюқлик ёки намни кўрса, нима эканини билмайди. 
Шунинг учун ота бу ҳолатни яхши тушунтириши ва бун
­
дан кейин шундай ҳолат бўлганда қандай йўл тутишни 
ўргатиши лозим. Қиз болада эса балоғат ёшида ҳайз ке
­
лиши кузатилиб, оналар бундай ҳолатда нимага эътибор 
беришни очиқ тушунтириши талаб этилади.
Фарзанд ушбу ёшдан эътиборан шаръан мукаллаф, 
яъни балоғатга етган ҳисобланиб, Аллоҳнинг олдидаги 
бурчлари ва жамиятдаги вазифаларига нисбатан масъу
­
лиятни ҳис этиши зарур. Катта ёшдагиларга нима вожиб 
бўлса, энди улар зиммаларига ҳам ана шу ҳукмлар шарт 
бўлади.
Ислом дини ота­онага фарзанднинг одоблари яхши 
бўлиши учун муҳим вазифаларни юклади. Айрим оила
­
ларда фарзанд эҳтилом бўлгач, ғусл қилиш зарур экани
­
www.muslim.uz

---