Услубий мажмуа асосида тайѐрланди. Т 2012

2.2.Минтақавий иқтисодий сиѐсат бўйича хорижий тажриба 
 
Хорижий адабиѐтларни ўрганиш шуни кўрсатадики, минтақанинг 
ривожланиши ва ишлаб чиқариш кучларини жойлаштириш бўйича турли 
мамлакатларда хилма-хил йўналишлар мавжудлигига қарамасдан, улар 

---

20 
ўртасида тафоввутлар кам. Минтақавий иқтисодий сиѐсатни амалга оширишдан 
мақсад эса қуйидагиларни ҳал этишдан иборат: 
1. Иқтисодий қолоқ минтақа ривожланишини рағбатлантириш. 
2. Марказий ҳокимият вазифаларининг катта қисмини маҳаллий давлат 
органлари зимасига юклаш. 
3. Йирик шаҳарларда саноат ишлаб чиқаришини чеклаш. 
4. Янги ўзлаштирилган минтақада ишлаб чиқариш кучларини 
жойлаштириш, уларни ривожлантириш.
Минтақавий сиѐсатни амалга оширишнинг энг оммавий усулларидан 
бири минтақавий ривожланиш жамғармаларини ташкил этиш ҳисобланади. 
Биринчи марта 1975 йилда Европа Иттифоқи қошида минтақавий 
мувофиқлаштириш жамғармаси ташкил этилди. Яна бир неча мамлакатда ҳам 
айрим минтақанинг ижтимоий-иқтисодий ривожланишини амалга ошириш 
мақсадида махсус жамғармалар тузилган. Булар сирасига Италиянинг давлат 
субсидияси ҳисобига жанубий минтақа инфратузилмаларини ривожлантиришга 
йўналтирилган Жануб хазинасини, Болгариядаги айрим минтақалар 
ривожланишини жадаллаштириш давлат дастурини таъминлаш бўйича, 
Венгрияда 3 та мақсадли жамғармадан иборат минтақа ривожланишининг 
марказий жамғармаларини киритиш мумкин. 
Кўплаб хорижий мамлакатлар минтақавий сиѐсатининг муҳим хусусияти 
шундаки, унда йирик маъмурий бирликлар (штат, губерния, провинция) эмас, 
балки муайян шаҳар ва муниципалитлар минтақавий ривожланиш маконлари 
ҳисобланади, жумладан Францияда кам ривожланган Жанубий-Ғарб 
минтақасининг 9 агломерация ва 17 шаҳари, Италияда 12 та саноатни 
ривожлантириш ареаллари ва 26 та индустризация ядролари, Германияда 300 та 
аҳоли пунктлари мавжуд. 
Бу соҳада нидерландияликлар ва белгияликлар тажрибаси, айниқса, 
диққатга сазовор. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, шаҳарлар ва қишлоқлар 
ривожланишини режалаштириш бўйича қонун биринчи марта Белгияда 1915 
йилда қабул қилинган . 
Кўплаб мамлакатларда минтақавий сиѐсат ўзининг ички 
имкониятлари ва шарт-шароитларидан келиб чиқиб турлича қўлланилиши 
мумкин. Масалан, туғилишни камайтириш сиѐсати ниҳоятда қаттиқ йўлга 
қўйилган. Хитойда зичлик кўрсаткичлари паст бўлган Тибет ва Уйғур-Сянган 
автоном округи учун оилада болалар сони чекланмаган.