Ushbu o’quv-uslubiy majmua 5120100- filologiya va tillarni o’qitish (o’zbek tili) bakalavryat ta’lim yo’nalishida ta’lim olayotgan talabalarga mo’ljallangan

4-amaliy mashg‘ulot.Lisoniy kommunikativ tizim. Kommunikatsiya. Kodlar aralashuvi. Kommunikatsiya, verbal va noverbal kommunikatsiya, kommunikativ vaziyat, kommunikativ vaziyat komponentlari, kommunikativ salohiyat, “vaziyat grammatikasi”, ijtimoiy maqom, ijtimoiy rol, lisoniy ijtimoiylashuv. Kodlar o‘zgarishi, bir kod tasarrufidan ikkinchi kod tasarrufiga o‘tish, so‘zlovchi rolining o‘zgarishi, muloqot mavzusi, diglossiya, bilingvizm, “kki tillilik”, “ko‘p tillilik”, koordinativ (sof) bilingvizm, aralash bilingvizm, subordinativ bilingvizm, interferensiya1. Avrorin V.A. Problemo’ izucheniya funktsionalnoy storono’ yazo’ka (k voprosu o predmete sotsiolingvistiki). –L., 1975.
Amaliy mashg`uloti savollariga quyidagi adabiyotlardan javob topasiz:
1. Brayt U. Vvedenie: parametro’ sotsiolingvistiki // Novoe v lingvistike. Vo’p. VII. –M., 1975.
3. Belikov V. I., Kro’sin L. P. Sotsiolingvistika. –M., 2001.
4. Shveytser A.D. Sovremennaya sotsiolingvistika: Teoriya. Problemo’. Metodo’. –M.: Nauka, 1976.

5-amaliy mashg‘ulot. Lisoniy kod. Lisoniy vaziyat. Ekzogloss lisoniy vaziyat. Endogloss lisoniy vaziyat. Muvofiqlashgan ekzogloss. Muvofiqlashmagan ekzogloss. Muvofiqlashgan endogloss. Har bir lisoniy hamjamiyatda muayyan muloqot vositalari: til, dialekt, jargon va tilning uslubiy ko‘rinishlaridan foydalaniladi. Har qanday muloqot vositasini kod deb atash mumkin.

Demak, kod muloqot vositasi bo‘lib, u tabiiy tillar (o‘zbek, rus, ingliz va h.k.) hamda sun’iy tillar: esperanto yoki zamonaviy mashina tillari, morze alifbosi, turli signallar va boshqalarni o‘z ichiga oladi. Tilshunoslikda kod deganda lisoniy shakllar: til, hududiy yoki ijtimoiy dialekt, shahar koynesi tushuniladi.
“Kod” termini bilan bir qatorda “subkod” termini ham ishlatiladi. Masalan, hozirgi o‘zbek milliy tilining subkodlari bu – adabiy til, hududiy dialektlar, ijtimoiy jargonlar, shahar (Toshkent) koynesi hisoblanadi.
Muvofiqlashmagan endogloss. 1. Avrorin V.A. Problemo’ izucheniya funktsionalnoy storono’ yazo’ka (k voprosu o predmete sotsiolingvistiki). –L., 1975.