Ушбу курс дастлаб «Карталарни тузиш ва таҳрир қилиш»

12-боб. КАРTАЛАРНИ НАШРГА TАЙЁРЛАШ
12.1. КАРTАНИ НАШРГА TАЙЁРЛАШ ЖАРАЁНИ
Карталарни нашрга тайёрлаш жараёни нашр оригиналларини (асл нусхаларини) тузишдан бошланади. Улар нашр шаклларини олиш учун қабул қилинган технология ва техник талабларга тўлиқ жавоб бериши керак. Нашр оригиналлари фоторепродуксия усулида тайёрланади. Нашр оригинали картанинг тузиш оригинали мазмунига айнан пъғри ва мос келиши шарт. Уларнинг барча штрихли, рангли, ярим тусли (полутоновой) элементлари ва штрихли нусхалари график жиҳатдан юқори сифатга эга бўлиши керак.
Нашр қилиш оригиналларининг бир неча турлари бўлади.
Штрихли (чизиқли) нашр оригинали. Штрихли нашр оригиналлари нашр этиладиган картадаги чизиқли элементлар сонига ва нашр қилишда ишлатиладиган ранглар миқдорига қараб тайёрланади. Уларни бўлинган, яъни бир-биридан ажратилган чизиқли нашр нусхаси (оригинали) дейилади ва улар картанинг ҳар бир элементи учун алоҳида-алоҳида тайёрланади. Масалан, гидрографиянинг чизиқли нашр нусхаси (оригинали) кўк рангда, релъефнинг чизиқли нашр нусхаси жигаррангда, темирйўл ва автомобил йўҲарминг чизиқли нашр нусхаси қора рангда тайёрланади.
Рангли фонлар оригинали (нусхаси). Рангли фонлар нусхаси нашрга тайёрланаётган картадаги майдон контурларининг ҳар бирини ўз рангида тасвирлаш учун рангли фонлар бўйича алоҳида-алоҳида нашр нусхалари (оригиналлари) тайёрланади. Ҳар бир ранг учун алоҳида ранг фони (оригинали) тузилади. Масалан, океан, денгиз, кўл ва бошқа гидрографик иншоотларнинг сув сатҳи юзаси ҳаво рангда, ўрмонлар контурлари яшил рангда, қумли чўллар жигаррангдаги нуқталар кўринишида берилади.
Ёзувлар оригинал» (нусхаси). Ёзувлар нусхаси нашрга тайёр-ланаётган картадаги барча ёзувлар учун тайёрланади. Картадаги объектларнинг сифат ва миқдор кўрсаткичларини ифодалаш учун, жой номлари, аҳоли яшайдиган жой номлари, гидрографик объектларнинг номлари ва матнлар учун ҳар хил рангдаги ёзувлар қўлланиши мумкин. Ҳар бир ранг учун алоҳида ёзув нусхалари (оригиналлари) тайёрланади. Масалан, гидрографик объектлар номлари кўк, жой номлари ва аҳоли яшайдиган жойлар номлари қора, қўриқхоналар ва бошқа алоҳида муҳофаза этиладиган жойлар номлари қизил рангда тайёрланади.