Ushbu kitob mazmuni bilan tanishish sizning ma’naviy sog’lomlashishingiz uchun xizmat qilishi mumkin. Faqat, haqiqatlar nisbiy ekanini bilib yashashni istamagan odamlarga uni tavsiya qilmang

tabiiy bilimlar

 dunyoga endi kelgan 

jonzot  tirik  qolishi  uchun  zarur.  Chaqaloq  ham  och  qolsa  yoki  biror  joyi 

og’risa, yig’lash kerakligini biladi, qattiq tovushdan va yiqilishdan qo’rqadi. 

Bunday  tabiiy  bilimlar  xotiraning  har  qanday  ta’sirdan  holi  qismida 

saqlanadi va ular hech qachon bizni tark etmaydi. 

Hayot  davomida  esa  tirik  mavjudod  turli  vaziyatlarga  duch  keladi, 

ularga  ongli  ravishda  munosabat  bildiradi  va  shu  munosabatlarini 

xotirasiga kiritib boradi

. Shu yo’l bilan u o’ziga qo’shimcha bilim orttiradi va 

bu 

orttirilgan  bilimlar

  keyinchalik  ishlatish  uchun  xotiraga  yoziladi.  Ammo 

ular  qandaydir  omil 

ta’sirida  yo’qotilishi,  yangilanishi  yoki  o’zgartirilishi 

mumkin. 

Hayvon  va  o’simliklar  xotiralaridagi  orttirilgan  bilimga  vaziyat  taqazo 

etganda  murojaat  qiladilar.  Boshqa  payt  ularning  bunga,  shunchaki, 

vaqtlari  bo’lmaydi.  Ular  muntazam  sergak  turadilar  –  atrof  dunyodan 

barcha  sezgilari  orqali  ma’lumot  olishdan  to’xtamaydilar.  Chunki  ularning 

hayoti shunga bog’liq. 

 Odamzod 

esa  o’zini  turli  xil  yo’llar  bilan  mudofaa  qilish  choralarini 

oldindan 

ko’rib  qo’yishni  o’rgangan.  Shu  bois  u  mudom  atrof  dunyodan 

xabardor  bo’lib  turishi  shart  emas.  Bunday  bekorchilikdan  nima  qilarini 

bilmay  qolgan  aql 

sezgilardan  kelayotgan  ma’lumotlarni  to’xtatib  qo’yib, 

xotiradagi eski ma’lumotlarni qayta tahlil qilishga tushadi. Shuning uchun 

xayollariga chuqur kirib ketgan odam yoniga birov kelganini ham sezmay 

qolishi mumkin. 

Sezgilar 

–  dehqonchilik  uskunalariga  o’xshaydi.  Ular  bizning 

ixtiyorimizga foydalanish uchun berilgan. Xuddi ishlatilmay turgan mehnat 

qurollari  zanglab  qolganday,  ular  ham  qancha  kam  ishlatilsa,  shuncha 

o’tmaslashib,  ojizlashib  boradi.  Shundan,  minglab  yillar  mobaynida  aql 

o’sgani sari,  odamzod sezgilari susayib kelgan. 

Barcha jonzotlar hayotining har bir lahzasida sezgilari yetkazayotgan 

ma’lumotlarni  bilim  qilib  to’playdi,  bu  bilimlarni  o’z  turini  mukammalroq  

qilish 

uchun 

ishlatadi. 

Shu 

bilimlar 

sabab, 

atrof 

muhitga 

moslashuvchanroq bo’ladi, yashovchanligi oshadi. Bir so’z bilan aytganda, 

rivojlanishdan to’xtamaydi. 

---

Javlon Juraev  

 

O’zlik Sari Yetti Qadam – 2   

 

www.juraev.uz 

11

 

 

Boshqa  mavjudot

lardan  ko’pincha  o’zini  yuqori  hisoblaydigan  

odamzod  esa 

ming  yillardan  beri  o’z  naslining  sezgilari  o’lishiga,  turli  xil 

xatarlarga  qarshi  turish  qobiliyati,  immuniteti  susayishiga 

–    odamzod 

degan  turning  tabiiy  rivojlanishda  orqaga  qarab  ketishiga  erishmoqda, 

xolo

s. Yovvoyi tabiatda hech bir jonzot o’z turiga tajovuz qilmaydi – lekin 

tabiiy  ildizlaridan  uzoqlashgan    odamzod  tarix  davomida  bir-birini  qirib 

keladi.  Bu  ham  bo’lsa,  aql  hukmronligi  ostida  biz  taraqqiyotda  orqaga 

qarab ketayotganimizdan darak emasmi? 

Tabiiy  bilimlar 

–  yashab  qolish  uchun  yetarli,  xolos.  Taraqqiyotda 

ildamlash  uchun  ko’proq  orttirilgan  bilim  darkor.  Buning  uchun  esa 

ongimizni aql yasab bergan oltin qafasdan chiqarib, unga har bir lahzadan 

bilim  olishga  imkon  berishimiz  kerak.  Aql  anoyi  emas 

–  u  o’z  taxtidan 

osonlikcha  voz  kechmaydi.  Lekin,  unutmang,  uni  ham  biz  orttirganmiz 

– 

demak,  jilovlash  ham  o’z  qo’limizda.  Tabiiy  rivojlanishda  ilgari  siljishga 

xizmat  qiladigan  bilimlar 

– ilmdir. Aqlning bilim ustidan to’liq hukmi bor  – 

lekin  ilm  ustid

an uning hech bir hukmi yo’q. Shunday ekan, kuchli shaxs 

bo’lishning eng samarali usuli – ilm orttirishdir.