Urmaiov N. J

10.3. Qishloq xo‘jaligida xarajatlarni tejash va mahsulotlar tannarxini pasaytirish yo‘ilari.

Mamlakatimizda qabul qilingan 2008-2012-yillarga mo‘ljallangan Inqirozga qarshi choralar dasturining uchinchi yo'nalishi - qat'iy tejamkorlik tizimini joriy etish, ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot tannarxini kamaytirishni rag‘batlantirish hisobidan korxonalaming raqobatbardoshligini oshirishdir. Shu maqsadda xo‘jalik yurituvchi subyektlaming iqtisodiyotimizdagi yetakchi tarmoq va sohalarda mahsulot tannarxini kamida

20 foiz tushirishga qaratilgan chora tadbirlami amalga oshirish borasidagi takliflari ma'qullangani va shu asosida ijobiy ishlar amalga oshirilayotganini qayd etish lozim.
Keyingi yillarda qishloq xo‘jalik mahsulotlarining tannarxi tarkibida moddiy xarajatlar salmog'i ortib bormoqda. Shu sababli mamlakatimizda qabul qilingan Inqirozga qarshi choralar dasturida korxonalami modemizatsiyalash, texnik va texnologik jihatdan qayta jihozlash orqali mahsulot tannarxini pasaytirishga alohida e'tibor qaratilgan. Bundan tashqari, mahsulot ishlab chiqarish jarayonida qo‘llanilayotgan me’yorlaming ko‘pchiligi sobiq ittifoq davrida ishlab chiqilgan bo‘lib, tejamkorlik talablariga to'liq javob bermaydi. Shu sababli mazkur dasturda ushbu me’yorlami qayta ko'rib chiqish ham nazarda tutilgan.
Buning uchun har bir xo'jalik yurituvchi subyekt o‘z faoliyat yo‘nalishi bo‘yicha tannarxni pasaytirish omillari to‘g‘risida keng va chuqur tasavvurga ega bo‘lishi lozim. Umumiy holda, mamlakatimiz korxonalarida tannarxni
219


pasaytirishning asosiy yo'nalishlari sifatida quyidagilarga alohida e'tibor qaratish maqsadga muvofiqdir (10.4-chizma).


Tannarxni pasaytirishning asosiy yo‘na!ishIari

10.4-chizma.

Qishloq xo‘jaligida har bir so‘mni oqilona, maqsadga muvofiq sarflashga harakat qilish, ya'ni moddiy, pul va mehnat xarajatlarini tejash, shu orqali yetishtiriladigan mahsulotlarning, bajariladigan ish va xizmatlaming tannarxlarini pasaytirishga erishish lozim. Buning uchun:

• dehqonchilik va chorvachilik tarmoqlarida mavjud bo‘lgan barcha ishlab chiqarish vositalaridan yil davomida tadbirkorlik bilan oqilona, samarali foydalanib, barcha ishlaming vaqtida, sifatli bajarilishini ta'minlash;
• ekinlaming tezpishar, yuqori hosilli navlarini, urug'chilikni, chorva hayvonlarining mahsuldor zotlarini ishlab chiqarish jarayoniga tatbiq etishni ta'minlash;
• xarajatlami tejaydigan yangi texnika, samarali texnologiyalami joriy etish natijasida ishlab chiqarish jarayonlarining yuqori darajada mexanizatsiyalashganlik, avtomatlashganlik darajasini oshirib, mehnat unumdorligini oshirish;
• qishloq xo'jalik korxonalarining texnik va texnologik jihatdan ta'minlanganlik darajasini oshirish;
• yerlaming meliorativ holatini yaxshilash va sug'orishning zamonaviy, tejamkor usullarini qo‘llash;


220



• qishloq xo‘jalik mahsulotlari tayyor bo‘lganda o‘z vaqtida yig'ishtirib olish, saqlash va tashishni to‘g‘ri tashkil etish;
• mehnatni tashkil etishning samarali shakllarini joriy etish va rag‘batlantirish tizimini takomillashtirish;
• ekinlar hosildorligini, chorva hayvonlarining mahsuldorligini oshirishga erishish lozim.