«Қурилиш» факультети “Мехнат ва атроф мухит мухофазаси”

6-машғулот:Грунт сувлари сатхининг чуқурлигини кўрсатувчи харита тузиш.

Грунт сувлари режимини таҳлил қилиш учун вазифалар. Грунт сувлари режимини таҳлил қилиш учун дарё водийларида доимий кузатув ишлари бажарилади, яъни дарё сувларининг сарфи, тезлиги, температураси, лойқалиги, химиявий таркиби, минералланиши сутканинг маълум бир соатларида ўлчанади. Шунингдек, кузатув қудуқларида ҳам ер ости сувларининг сатҳи, температураси, химиявий таркиби йилнинг маълум бир даврларида ўлчанади, лаборатория текширувлари учун намуналар олинади.Текширув натижасида ер ости сувлари шўрланганлик даражасига (15-илова), химиявий таркибига (16-илова) қараб синфларга ажратилади. Олинган маълумотлар асосида талаба дарё ва ер ости сувларининг физик хоссалари ҳамда сатҳининг вақт давомида ўзгариш графигини тузади.

Бу вазифани бажариш учун кузатув ва лаборатория журналларида берилган маълумотлардан фойдаланилади. Асосан тугалланган ва тугалланмаган қудуқларда сув сарфи, грунт суви оқимининг сарфи, фильтрация тезлиги ҳамда босимли ва босимсиз сувлар сарфи орқали фильтрация коэффициенти ҳисобланади.
қуйида ер ости сувларининг гидроизогипс ва сатҳ чуқурлиги карталарини тузиш учун вазифа берилган (6-жадвал).
Вазифа
Курилиш майдонида 9 бурғ қудуқ қазилган. қудуқлар орасидаги масофа 100 м га тенг, масштаб 1 : 1000 (4-расм). б-жадвалда берилган ўлчов натижаларидан фойдаланиб, ер юзаси рельефини кўрсатувчи горизонтал, ер ости сувларининг гидроизогипс ва сув сатҳи чуқурлиги карталарини тузинг. Карталардан фойдаланиб, қуйидаги ишларни бажаринг:
1. Ер ости сувларининг оқим йўналишини картанинг 2 ёки 3 та жойида стрелка билан кўрсатинг.
2. Нишаблик катта, ўртача ва кичик бўлган жойлар учун босим градиенти Л нинг қийматини аниқланг.
3. Сув оқими ҳаракати тезлиги (Унинг) қийматини картанинг 2 ёки 3 жойлари учун аниқланг.
4. Сатҳ чуқурлиги бўйича 0—1 м, 1—3 м, 3—5 м, 5—10 м ва 10 м дан чуқур бўлган майдонларни ажратинг.