Urganch davlat univеrsitеti

Fan boʻyicha soatlar taqsimoti

Kurs	Semestr	Ma’ruza	Amaliy	Mustaqil ta’lim	Jami
1	2	12	12	16	40
Jami		12	12	16	40

ASOSIY QISM
Fanning nazariy mashgʻulotlari mazmuni

№	Mavzular.	Mavzuning mazmuni	Ajr.soat		Adabiyotlar		Foydalaniladigan ped va axb texnologiyalar
1	Husnixatning ahamiyati. Chiroyli yozuvning ahamiyati.	Oʻquvchilarni chiroyli yozuvga oʻrgatishning pedagogik va ijtimoiy ahamiyati, chiroyli yozuv oʻquvchida mehnat qobiliyatini shakllantirishi, yuklatilgan vazifani toza, aniq, madaniyat bilan bajarishga oʻrgatishi, estetik didni tarbiyalashi, chiroyli yozuv imlo xatolarining oldini olishi, xunuk xat oʻquvchida yozuvga nisbatan mas’uliyatsizlik hissini uygʻotishi, oʻylamay yozishga, imlo xatolariga befarq boʻlishga olib kelishi chiroyli yozuvning ijtimoiy ahamiyati, hujjatlar oʻqib boʻlmaydigan dastxat bilan yozilsa, oʻquvchining koʻp vaqtini olishi va tushunmaslikka olib kelishi.	2		(A-1,Q-1,2)		Ma’ruza, muammоli hоlatlarni yеchish, blits-soʻrоv, prezentatsiya
2.	Husnixat darslarining maqsad va vazifalari. Yozuvga oʻrgatish tarixidan ma’lumot.	Yozuvga oʻrgatish oʻta murakkab va qiyin jarayon. Yozuvga oʻrgatishda asosiy metodlardan biri mexanik mashqlar, nusxa koʻchirish mashqlari ekani. Unda yillar davomida alfavit tartibidagi harflarning nusxasi koʻchirilgani, soʻng boʻgʻin, soʻz va gap yozish mashq qilinganligi. Arab yozuv oʻrgatilgan eski maktablar asosida.	2		(A-1,Q-1,2)		Aхbоrоt- ma’ruza, BBB, hamkоrlikda oʻqitish tехnikasi, prezentatsiya
3	Yozuvlar tarixidan ma’lumot.Kishilik tarixida qoʻllanilgan yozuvlar. Xattotlik san’ati tarixidan	Qadimdan kishilarning oʻz fikrlarini boshqalarga yetkazish istagini his qilganliklari, ularni turli predmetlarga: toshga, metall, tuproqqa, teri, daraxt poʻstloqlariga yozganlari; yozuv quroli sifatida pat, qalam, ruchka, avtoruchka, sharikli ruchkalardan foydalanganlari. Oʻzbek xalqi tarixida qoʻllanilgan yozuvlar. Yozuv madaniy, ma’rifiy va adabiy boyliklarni keyingi avlodlarga meros sifatida qoldirish imkoniyatiga ega ekanligi. Og‘zaki nutq esa aytilayotgan paytdagina qabul qilinganligi. Biroq yozuv maxsus yozuv qurollari, sharoit, vaqt va shartli belgi shakllarni talab etishi. Uning tilni barcha nozikliklari bilan aks ettira olmasligi. Shunga qaramay, jamiyatda yozuvning oʻz oʻrni bor; yozuv masofa bilan ajralgan odamlar orasida aloqa munosabatini ta’minlashda, barcha uchun tushunarli boʻlgan adabiy tilning yuzaga kelishida, madaniy-adabiy boyliklarni keyingi avlodlarga yetkazishda katta imkoniyatlarga ega ekanligi. Xattotlik (kalligrafiya)- chiroyli va toʻgʻri yozish san'ati kitob koʻchirish kasb ekanligi. Bu san'at Oʻrta Osiyoda qadimdan rivoj topgan ekanligi. Xattotlik tarixi yozuv taraqqiyoti va kitobatidan asosiy silohi qalam (patqalam) bilan chambarchas bogʻliqligi. Yozuv va qalam paydo boʻlgandan kеyin maxsus kishilar xattotlik bilan shugʻullana boshlagan ekanligi. Ayniqsa, arab yozuvi tarqagandan kеyin xattotlik kеng rivoj topganligi	2		(A-1,Q-1,2)		Aхbоrоt- ma’ruza, BBB, hamkоrlikda oʻqitish tехnikasi, prezentatsiya
4	Yozuvning onglilik tamoyili asosida oʻrgatilishi. Chiroyli yozuv malakasini shakllantirishning fiziologik asoslari. Yozuv materiallari va qurollari .	Yozuvning gigienik shartlari. Husnixatga oʻrgatishning muvaffaqiyatli boʻlishi: gigienik sharoitning yaratilishi: maktab mebeli toʻgʻri tanlanishi va toʻgʻri joylashtirilishi; parta, stul oʻquvchining boʻy-bastiga mos boʻlishi, uning tuzilishi yozuv uchun qulay boʻlishi, oʻquv xonasi toʻgʻri yoritilishi; oʻquvchilarni partada toʻgʻri oʻtirishi, ruchkani barmoqlar orasida toʻgʻri tutishi, daftarning partada toʻgʻri joylashishi, yozuv jarayonida uni toʻgʻri surib turish, koʻz bilan daftar oraligʻining (30 sm) talabga muvofiq saqlanishi, tirsakning parta ustida turishiga bogʻliqligi. Yozuvga oʻrgatishda jadvallardan foydalanish. Sharikli ruchka va undan toʻgʻri foydalanish. Yozuv uchun qulayligi, ingichka, yengilligi ruchkani barmoqlar orasida ushlash, ruchka uchi bilan koʻrsatkich barmoq orasida 1,5-2 sm oraliq qolishi. Ruchkaning pastasi – siyohi binafsha rangda boʻlishi, oʻqituvchining tekshiradigan pastasi qizil rangda. Ruchkani penalda yoki partadagi maxsus joyda saqlash. Oʻqituvchi stolida lozim boʻlgan paytda foydalanish uchun ruchka, sterjenlar boʻlishi lozimligi. Yozuv daftari. 1-sinfda yozuv yoʻli 4 mm, bosh harflar uchun 8 mm boʻlgan qiya chiziqlar siyrak boʻlgan 2 chiziqli daftar, 2-4 sinflarda chiziqlar orasi 8 mm boʻlgan 1 chiziqli daftar tutilishi. Kichik harflarning boʻyi 3 mm, bosh harflarning boʻyi 6 mm, raqamlarning boʻyi harflardan 2 marta qisqa boʻladi. 1-2-sinfda husnixat uchun maxsus alohida daftar, 3-4-sinfda ona tili daftariga yozadilar. 1-sinfda «Husnixat» predmeti 2-yarim yilikdan boshlanadi, daftarga sana, oy yoziladi. Xat boshiga qat’iy amal qilinadi, hoshiya boʻlishi shart. Sarlavha bilan matn orasida qator qoldirmaslik. Oʻqituvchi xatolarni toʻgʻrilash yoʻlini oʻquvchiga oʻrgatishi (xato harflarning ustidan chiziq tortib, ustiga toʻgʻrisini yozishi). Daftarni har uy vazifasidan soʻng yigʻib tekshirish va baholas	2		(A-1,Q-1,2)		Aхbоrоt- ma’ruza, BBB, hamkоrlikda oʻqitish tехnikasi, prezentatsiya
5	Yozuvga oʻrgatish usullari.	Ritmik usul. Bunda oʻquvchilar oʻqituvchining sanogʻi ostida yozishni mashq qilishi, uning qiziqarliligi, butun sinf bilan ishlash imkoniyatiga egaligi. Biroq bu usulni doimiy qoʻllash oʻquvchilarni toliqtirishi, mehnatga qiziqishini soʻndirishi. Qoʻl harakatlarini mashq qildirish usuli. Bunda barmoqlar bilan elka harakati mashq qildirilishi. Yozuv chiziqlarining berilmasligi harf shtrixlari ustidan yozdirilishi, keyinchalik boʻgʻin, soʻz, gap yozishga oʻtilishi. Uning samarali metodlardan ekanligi	2		(A-1,Q-1,2)		Aхbоrоt- ma’ruza, BBB, hamkоrlikda oʻqitish tехnikasi, prezentatsiya
6	Husnixatga oʻrgatish tamoyillari.	Umumdidaktik va grafik malakalar bilan bogʻliq tamoyillar. Onglilik, soddadan murakkabga tamoyili, takrorlash, koʻrgazmalilik, bolalarning yosh va individual xususiyatlarini hisobga olish tamoyillari husnixatga oʻrgatish tamoyillari.	2		(A-1,Q-1,2)		Aхbоrоt- ma’ruza, BBB, hamkоrlikda oʻqitish tехnikasi, prezentatsiya
Jami				12

Amaliy mashgʻuloti mavzulari

	№	Mavzular.	Mavzuning mazmuni	Ajr.soat	Adabiyotlar	Foydalaniladigan ped va axb texnologiyalar
	1	Oʻquv qurollari materiallari bilan tanishtirish. Ilmoq elementli harflar guruhi bilan tanishtirish.	Talabalarga oʻquv qurollaridan foydalanish metodikasini oʻrgatish. Ularni joylashtirish va saqlash yuzasidan amaliy mashgʻulot oʻtkazish. Harf elementlarini yozish. Ilmoq elementli harflarni soddadan murakkabga qarab yozdirishni mashq qilish. Ilmoq elementli harflar ishtirokida soʻzlar hosil qilish va yozish	2	(A-1, Q-2, 6,7)	Aqliy hujum, tеst, blits-soʻrоv, taqdimоt
	2	Halqali kichik harflar guruhi bilan tanishtirish. Yarim oval elementli kichik harflar guruhi bilan tanishtirish.	Halqali harflarni elementlarga ajratish, avval elementlarini, soʻng toʻliq shaklini yozdirish. . Yarim oval elementli harflarni qismlarga ajratib, avval elementlarini soʻngra toʻliq shaklini hisnixat talablariga muvofiq yozishni mashq qilish. Ushbu harflar ishtirokida soʻzlar yozish.	2	(A-1, Q-2, 3,4,6,7)	Klaster, Aqliy hujum, tеst, blits-soʻrоv, taqdimоt
	3	Toʻliq oval elementli harflar guruhi bilan tanishtirish.	Ularni qismlarga ajratish va elementlari ustida ishlash. Toʻliq oval elementli harflarning toʻliq shaklini yozishni mashq qilish. Ular ishtirokidagi soʻzlarni husnixat qoidalariga muvofiq yozishni mashq qilish.	2	(A-1, Q-2, 3,4,6,7)	Klaster, Aqliy hujum, tеst, blits-soʻrоv, taqdimоt
4		Harf birikmalari va ularning elementlari ustida ishlash.	Harf birikmalari ishtirok etgan soʻzlarning husnixat qoidalariga muvofiq yozish.	2	(A-1, Q-2, 3,4,6,7)	Venn diagrammasi, Klaster, Aqliy hujum, tеst, insert, taqdimоt
	5	Yozma bosh harflarni guruhlarga boʻlish.	Yozma bosh harflarni qismlarga boʻlib, avval harf elementi ustida mashq qilish. Harfning toʻliq shaklini yozishni mashq qilish. Bosh harflar ishtirokida soʻzlar yozish.	2	(A-1, Q-2, 3, 4,6,7)	Klaster, Aqliy hujum, tеst, blits-soʻrоv, taqdimоt
	6	Harflarni pastki qismidan tutashtirish qoidalari bilan tanishtirish.	Tutashtiruvchi unsuri bor harflar guruhi ustida mashq qildirish. Tutashtiruvchi unsuri yo q harflar ustida mashq qildirish.`	2	(A-1, Q-2, 3, 4,6,7)	T-jadval, Klaster, Aqliy hujum, tеst, blits-soʻrоv, taqdimоt
		Jami		12

Mustaqil ta’lim mavzulari

№	Mavzular	Soat	Adabiyotlar
1	Ilmoq elementli kichik harflar uchun koʻrgazmali qurollar tayyorlash.	2	(A-1,Q-2,3,4,6,7)
2	Tarjimai holni husnixat bilan yozish.	2	(A-1,Q-2,3,4,6,7)
3	Halqa elementli kichik harflar uchun koʻrgazmali qurollar tayyorlash.	2	(A-1,Q-2,3,4,6,7)
4	Yarim oval elementli kichik harflar uchun koʻrgazmali qurollar tayyorlash	2	(A-1,Q-2,3,4,6,7)
5	Toʻliq oval elementli kichik harflar uchun koʻrgazmali qurollar tayyorlash.	2	(A-1,Q-2,3,4,6,7)
6	Yarim va toʻliq oval shaklli harflarni oʻrgatish dars ishlanmasini tayyorlash.	2	(A-1,Q-2,3,4,6,7)
7	Husnixat darslarini yillik rejalashtirish (1-4- sinf).	2	(A-1,Q-2,3,4,6,7)
8	Matematik raqamlarni yozma shakli uchun koʻrgazma tayyorlash.	2	(A-1,Q-2,3,4,6,7)
	Jami	16

“Husnixat va uni oʻqitish metodikasi”