Mantiq ilmini asosiy masalalari va ularni tadqiq etish yo’llari.Tafakkurning mantiqiy shakllari va qonunlari.Formal mantiqning predmeti va strukturasi. Mantiq ilmining fanlar tizimidagi o’rni. Tafakkur shakllari: tushuncha. Mulohaza, xulosa chiqarish. Tushunchalarninganiq mazmunga ega bo’lishi kundalik va ilmiy axborotlarning muhim shartidir. Axborotni tizimlashtirish va aniqlashdagi tushunchalarini tariflash va bo’lish mantiqiy amalidan foydalanishning turlari vaqoidalari. Axborotlarni qabul qilish, qayta ishlash va uzatishda mulohazalarning tahlili, mulohazalarning chinlik qiymatiga ko’ra turlari, chin, yolg’on, qisman chin, qisman yolg’on, to’g’ri, notog’ri shubhali fikrlar.Mulohazaningchin bo’lish shartlari. Axborotni aniqlashtirish:savol va javob. Axborotni umumlashtirishxulosa chiqarishning mohiyati va tuzilishi. Xulosa chiqarish turlari: deduksiya, induksiya va anologiya. Axborotning ishonchlilik darajasini oshirishda mantiqiy isbotlash va rad etishdan foydalanish usullari. Asosli muhokama yuritish shartlari. Isbotlash va rad etishning umumiy tasnifi. Paradogizm. Sofizm. Paradox. Argumentlash nazariyasining asosiy tushunchalari. Kommunikativ modellarda argumentlash: dialog, baxs, polemika. Argumentlashning strategiyasi va taktikasi. Bilimlar taraqqiyotining mantiqiy shakllari: muammo, gipoteza, nazariya. Axborotlarniqabul qilishda eng umumiy mantiqiy qonunlar. Ayniyat qonuni, nozidlik va uchunchisi istesno qonuni. Yetarli asos qonunlarining amal qilishi. Mantiq ilmining nazariy va amaliy ahamiyati. Iqtisodiy tafakkur tushunchasi.
2
5
Pragmatizm-tadbirkorlik falsafasi sifatida.
Pragmatizm tushunchasi va uning mohiyati. Pragmatizm falsafasi namoyondalari. Amerikaliklar Charlz Pirs (1839-1914), Uilyam Djems(1842-1910), Djon Diyun(1859-1952), MID(Mead) Djordj Gerbert(1863-1931) va Buyuk Britanyalik Shiller Ferdinant Kanning Skott(1864-1937) pragmatism prinsplari. Iqtisodiyotda progmatizm.Pragmatism va merkantilik. Iqtisodiy mo’tadillik yangi pragmatizmning asosiy g’oyasi. Yangi pragmatizmning uch muqaddas prinspini rentabillik, axloqiylik va qonuniylik.
2
6
Falsafiy antropologiya(insonfalsafasi). Falsafada “ Homo Economicus’’(iqtisodiy inson) tushunchasi.
Inson borlig’ining o’ziga xos xususiyatlari. Sharq va G’arb falsafasida inson muammosi. Falsafiy antropologiyaning paydo bo’lishi va rivojlanishi, predmeti va vazifalari. Insonga introvertiv va ekstrovertiv yondashuvlar, biologizatorlik va sotsiologizatorlik konsepsiyalar. Passionar, sub passionar va muofiq odamlar haqidagi ta’limot. Hayotning mazmuni va unda insonning vazifasi. Hayotni tark etish bosqichlari. hayot va o’lim muammosi.
Inson hayotining maqsadi falsafasi. Erkinlik va mas’uliyat tushunchasi. Inson borligi ma’nosi va mohiyati. Inson faoliyatining tuzilishi va atributlari. Inson faoliyatini tartibga solish mexanizmlari va uning ahamiyati. Faoliyatni tashkil qilishda huquq va axloq uyg’unligi. Iqtisodiy faoliyat va qadriyatlar tizimi. Iqtisodiy qadriyatlar va ijtimoiy kapital.
“Homo Economicus’’ tushunchasi va modeli. “Homo Economicus’’ ni shakllantiruvchi ijtimoiy-iqtisodiy muhit. Individ iqtisodiy xulq- atvorining falsafiy tahlili.
2
7
Jamiyat va oila falsafasi.
Jamiyat falsafasining tuzilishi va funksiyalari. Jamiyat rivojiga formatsion va sivilizatsion yondashuvlar. Tarixda shaxsni roli. Jamiyat rivojlantiruvchi tizim sifatida. Jamiyatning siyosiy hayotida davlatning o’rni va roli. Demokratik davlat va fuqarolik jamiyatida nodavlat tashkilotlarining tutgan o’rni.
Sivilizatsiya tushunchasini tahlili va turli yondashuvlar tasnifi. Sivilizatsiya rivojlanishining asosiy bosqichlari. ,, Madaniyat’’ tushunchasi, uning mohiyati,strukturasi va funksiyalari. Sharq va G’arb madaniyatlarining o’zaro bir-biriga ta’siri. Jahon sivilizatsiyasi tarixida Sharq madaniyatining o’rni va uni o’rganishning ahamiyati.
Qadriyat tushunchasining tavsifi va mohiyati. Moddiy va ma’naviy qadriyatlarning o’zaro aloqadorligi va turlari. Ehtiyojlar va qadriyatlar mutanosibligi. Qadrlilik va qadrsizlanish, ularning ijtimoiy xarakteri.
Oila jamiyat tayanchi. Oilaning vazifalari. Oila O’zbek xalqining yuksak milliy va diniy qadriyati. Avestoda oila va farzand tarbiyasi masalasi. Burxoniddin Marg’iloniy “Hidoya” asari islom hanafiya mazhabi ta’limotining oila haqidagi musulmon huquqshunosligi manbai sifatida. Alisher Navoiyning “Xamsa” va Abdurauf Fitratning “Oila” asarlarida oila, nikoh, inson kamoloti, farzand tarbiyasi haqidagi ta’limotlarning ahamiyati.
Oila ijtimoiy-ma’naviy muhitining farzand tarbiyasiga ta’siri. Oila nomusi va sha’nini saqlash, ota-ona va farzandlar mas’uliyati. Zamonaviy O’zbekistonda nikoh va oilaga doir axloqiy qadriyatlar. O’zbekistonda yoshlar tarbiyasi, ma’naviy-axloqiy kamolotida nikoh va oila haqidagi milliy axloqiy qadriyatlarning o’rni. Yoshlar ongida oilaga munosabatning ma’naviy axloqiy tamoyillarini shakillantrish. Ajralish va uni axloqiy kamolotga salbiy ta’siri. Oilaviy munosabatlarga noan’anaviy yondashuvning oqibatlari. Davlatning tinchligi va barqarorligining ta’minlashdagi o’rni. Oila-ta’lim-mahalla tizimi. Oila shartnomasini tuzishning axloqiy jihatlari. O’zbekiston Respublikasida oila institutining mustahkamlash konsepsiyasining qabul qilinish.
2
8
Din falsafasi. O’zbekistonda davlatning din va diniy tashkilotlar bilan munosabati.
Din ijtimoiy hodisa sifatida. Dinning paydo bo’lishi masalasi. Dinlar tasnifi. Diniy ong asoslarining shakllanishi. Toteizm. Animism. Shomonizm (afsungarlik). Fetishizm. Ibtidoiy mifologiya. Insonning dastlabki madaniyat o’choqlari va ulardagi diniy tasavvurlarning xilma- xilligi. Din e’tiqod sifatida. Din va qonunning o’zaro mutanosibligi. Dinga berilgan ta’riflar. Dinshunoslik sohalari. Dinning jamiyatdagi vazifalari: kompensatorlik, integratorlik, regulyatorlik, kommunikativ, legitimovchilik. Dinning nazariy va falsafiy jihatlari. Diniy tafakkurning shaxsiy yoki ijtimoiy ildizlari.
Din falsafasining ob’ekti va predmeti. O’zbekistonda davlat va din munosabatlari. O’zbekistonda faoliyat ko’rsatadigan diniy konferensiyalar va tashkilotlar. Dinlarning tarixiy ildizlari va shakllari. Zardushtiylik va Yahudiylik dinlari. O’rta Osiyoga Xristianlik va Buddaviylik dinlarining kirib kelishi. Dunyoviy davlat tushunchasi. Din va dunyoviy davlat munosabatlari muammolari. Dinning ijtimoiylashuvi tushunchasi. Dinning siyosiylashuvi tushunchasi. An’anaviy jamiyatda diniy dunyoqarashning milliy, ijtimoiy, siyosiy, madaniy xususiyatlari. O’zbekistonda davlat va din munosabatlarining an’anaviy va o’ziga xos xususiyatlari. O’zbekistonning tashqi siyosiy strategiyasida islom omili. Zamonaviy va ijobiy ta’siri. Milliy davlatchilik tamoyillari va unda diniy hamda dunyoviylikning o’zaro mutanosibligi masalasi. Dinning siyosiylashuv jarayoning tashqi va ichki omillari. Davlat va din munosabatlarining zamonaviy modellari. O’zbekistonda vijdon erkinligining huquqiy asoslari.
