Urganch Davlat Universiteti Tabiatshunoslik va Geografiya fakulteti 201-kimyo guruhi talabasi Xaitboyev Dilshodning fizik kimyo fanidan yozgan

Molekulalarning qutblanuvchanligi.

Agar elektr kondensator plastinkalari orasiga biror dielektrik kiritilsa, plastikalarning elektr sig`imi 3 marta ortadi. C=_EC_{0 E}(havo)=1, _E(He)=1.05, _E(H₂O)=79.5 _E (HCN)=95.0 va h.k.

Kondensator plastikalari o`rtasida vakuum bo`lganida (_E=1) maydon kuchlanishligi _Eo deylik. Agar plastinkalar orasiga biz tekshirayotgan modda kiritilsa va uning dielektrik doimiyligi _E(ensilon) gat eng bo`lsa, kondensator plastinkalari orasidagi elektr kuchlanishlik <sub>E</sub> marta kamayadi, ya’ni
bo`ladi. Bunda

maydon kuchlanishligi _Eo moddaning ushbu maydon ta’sirida qutublanishi P xisobiga kamayadi va bu kamayish dielektriklar nazariyasiga binoan 4 nP ni tashkil qiladi. Demak, _E ni _Eo ga tenglash uchun unga 4np ni qo`yish kerk

₀    4P

2. 
   (2)
   

E  E  4P;

^ _  1 _{ E}

(1) va (2) dan
^P 4

moddaning umumiy (makroskonik) qutblanishi P ayrim molekulalarning qutblanishining yig`indisidan iborat: P=N<sub>1</sub> P<sub>0</sub>. bu yerda N<sub>1</sub>-1 sm<sup>3</sup> hajmdagi moddani tashkil qiluvchi molekulalar soni P<sub>0</sub> – har bir molekulaning qutblanish qiymati. Kondensator plastinkalar orasidagi istalgan bitta molekulaga tashqi <sub>E</sub> mmaydoniga ta’sir qilib qolmasdan, balki molekulamizni o`rab turgan ichki lokal molekulayar maydon ham ta’sir qiladi. Qo`shni molekulalar tashqi elektr maydoni ta’sirida orientatsiyalangan holda bo`lganligi uchun ular tashqi maydonga o`z hissasi

bilan qo`shiladi. Shuning uchun tanlab olingan molekulaga ta’sir qilayotgan

effektiv maydon

^ eff
^{ } . Nazariy xisoblashlar yo`li bilan aniqlanganki

A  A  ^4 p

eff ₃
(1)

Nazariyaga binoan bitta molekulaning qutblanishi P₀ uning qutblanuvchanligi a va unga ta’sir qilayotgan elektr maydonning kuchlanish-
ligiga to`g`ri proporsional.

(5)

^P0 ^{ aE}

a – intensivlik faktori;

E – ekstensivlik faktori.

A

 A 


4  _p.

Bizning misolda
eff ₃

Demak
(6)

^P0 ^{ aE}
 aE_eff

 a^ E 




4  _

p

3





Bu yerdagi ^{p }
mavjud edi.