Urganch davlat universiteti tabiatshunoslik va geografiya fakulteti «u m u m iy k im y o» k a fe d r a si

O’E-6.1.  Uglevodorodlarning ishlatilishi.

1.Quyidagi sxema bo’yicha moddalarni olish reaksiya tenglamalarini 

yozing.Reaksiya tipini ko’rsating va ularni amalga oshirish sart-sharoitlarini 

ko’rsating.

2.Darslikdan va o’z bilimingizdan foydalanib quyidagini to’ldiring.

Uglevodorodlar

Ishlatilish  sohasi

Gazsimon

Suyuq

Qattiq

O’E-6.2. Alkanlarni va sikloalkanlarni olinishi.

Laboratoriyada alkanlarni quyidagi usullarda olinadi.

1)  galogenli hosilalarga metallar Na ni ta’sir ettirib (Vyurs reaksiyasi)

CH

3

-J + 2Na + J-C H s^ CH

3

-CH

3

 + 2NaJ

2)  Karbon kislota tuzlarini ishqorlar bilan qizdirib:

CHsCOONa + NaOH ^  CH

4

 +NaiCOs

3)  digalogenli  hosilalarni  metallar  (Zn,  Na)  bilan  qizdirib  sikloalkanlar 

olinadi.