|
3.3.G’o’zaning unib chiqishi, gullashi va ko’saklarining ochilishi dinamikasi
Chigitning hayot faoliyati boshlanishi uchun minimal harorat 10—12° hisoblanadi. Yetarli namlik, aeratsiya, yorugʻlik boʻlganda harorat 13—14° da murtak una boshlaydi; chigit ekilgandan 5—7—15 kun keyin nihollar qiygʻos toʻliq unib chiqadi. Nihollar unib chiqqandan taxminan bir oy oʻtgach, birinchi shona hosil boʻladi, yana 25—30 qundan keyin gul koʻrinadi. Gʻo’za o’zida changlanadigan oʻsimlik (chetdan changlanish kamdan-kam kuzatiladi). Navning biologik xususiyatlariga qarab, gullagandan 50—60 kun keyin birinchi koʻsak pishib ochiladi. Vegetatsiya davri oʻrtacha 110—145 kun davom etadi. Vegetatsiya davrida Gʻo’zaga (gʻoʻza navi va oʻstirish rayoniga qarab) jami 3100°—4900° faol (1700-2200° samarador) harorat zarur. —1—2° da nihollari nobud boʻladi. Oʻsish, rivojlanish va hosil toʻplash uchun sutkalik oʻrtacha harorat 25—30° optimal hisoblanadi. Gʻo’za qisqa kun oʻsimligi, lekin 13—15 soatlik yorugʻ kunda ham normal oʻsib rivojlanadi. Gullash va hosil toʻplash davrida maksimal suv talab qiladi. Suvga boʻlgan umumiy talab gektariga 8—10 ming m3ni tashkil kiladi. Gʻ. sur, qumloq va oʻtloqibotqoqi va boshqa har xil tuproqlarda oʻsib rivojlanishi mumkin, lekin soya joy, namni yoqtirmaydi, quchli shamolga, ayniqsa, garmselga chidamsiz. Shoʻrlangan tuproqlarda oʻsmaydi.
3.3.4-jadval
Xorazm vohasi o’tloq-allyuvial tuprog’ida yangi va istiqbolli g’o’za navlaridan
tola chiqishi va sifati, 2021-yil
Navlar
|
Nazariy ko’chat qalin- ligi
|
Haqi- qiy ko’chat qalin- ligi, ming
|
Sug’orish tartibi
|
Beril- gan o’g’itlar miq- dori, kg/ga
|
To- la chi- qi- shi, %
|
Yetilish koeffitsienti
|
Pi- shiqli gi, gk
|
Metrik raqami
|
Tortilish uzunligi, gk/teks
|
|
|
tup/ga
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
175-F
|
60x15-1
|
97,1
|
|
|
32,1
|
1,8
|
4
|
167
|
23
|
60x20-1
|
78,2
|
|
|
32,6
|
1,9
|
4,2
|
168
|
23,1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Xorazm-
|
60x15-1
|
98
|
0-3-1
|
N-200 P2O5-120 K-100
|
37
|
1,9
|
4,5
|
170
|
23,2
|
127
|
60x20-1
|
78,5
|
|
|
37,5
|
2
|
4,6
|
168
|
23,2
|
175-F
|
60x15-1
|
97,2
|
|
|
32,4
|
1,9
|
4
|
168
|
23,1
|
60x20-1
|
78,1
|
1-3-1
|
|
32,8
|
2
|
4
|
167
|
23,2
|
Xorazm-
|
60x15-1
|
97,1
|
|
|
36,6
|
2
|
4,5
|
168
|
23,4
|
127
|
60x20-1
|
78,3
|
|
|
36,8
|
2,1
|
4,5
|
166
|
23,5
|
175-F
|
60x15-1
|
97,4
|
0-3-1
|
|
32,4
|
1,9
|
4,2
|
169
|
25,8
|
60x20-1
|
78,1
|
|
32,5
|
2
|
4,2
|
170
|
26
|
Xorazm-
|
60x15-1
|
98,2
|
N-250 P2O5-150 K-120
|
37,6
|
1,9
|
4,4
|
170
|
26,1
|
127
|
60x20-1
|
78,3
|
|
37,8
|
2,1
|
4,6
|
171
|
26,3
|
175-F
|
60x15-1
|
97
|
1-3-1
|
|
32,5
|
1,9
|
4,1
|
170
|
26,3
|
60x20-1
|
77,9
|
|
32,6
|
1,8
|
4
|
171
|
26,5
|
Xorazm-
|
60x15-1
|
97,4
|
|
36
|
1,9
|
4,4
|
169
|
26,5
|
127
|
60x20-1
|
78,4
|
|
36,2
|
2
|
4,5
|
168
|
26,7
|
XULOSA
1. Tola chiqishi va sifati 175-F naviga qaraganda “Xorazm-127” navlarida ancha yuqori bo’ldi.
2. Yuqori tola chiqishi va sifati g’o’za ko’chatini 60x20-1 tizimda qoldirib,
200 kg/ga azot, 120 kg/ga fosfor, 100 kg/ga kaliy berib, 0-3-1 tartibda sug’orilganda olindi.
3. Mineral o’g’itlarni yuqori me’yorlarda berilishi ba’zan tola chiqishini biroz ko’paytirsada, uning sifatini sezilarli pasaytirdi, bu holat g’o’zani 1-3-1 tartibda sug’orilganda ham ro’y berdi.
4. Xorazm vohasi o’tloq-allyuvial kuchsiz sho’rlangan tuproqlari sharoitida
“Xorazm-127” navidan birinchi terimda birinchi sanoat paxta navi yetishtirildi. Yuqori foizli va sifatli tola ko’chatni 60x20-1 tartibda joylashtirib, gektariga 200 kg azot, 120 kg fosfor,100 kg kaliy berib, 0-3-1 tartibda sug’orilganda olindi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Maxsus adabiyotlar
Jo’raqulov B., Mirzaev Sh. Sug’orish texnologiyalari va ingichka tolali paxta navlari hosildorligi. //O’zbekiston qishloq ho’jaligi j. 2001. - № 3. - 36-38 b.
Rajabov T.YA., Omonov N.S. Istiqbolli Qarshi-9 g’o’za navini parvarishlash texnologiyasi. Toshkent. - 2003. - 108-111 s.
Вавилов. П.П. Ўсимликшунослик дарслиги. - Тошкент: Ўқитувчи, 1980.
-426-491 б.
Satipov G.M. O’simlikshunoslik darsligi. -Toshkent: Mehnat, 1991. -116- 180 b.
Satipov G’.M. Xorazm vohasida ekilayotgan yangi va istiqbolli g’o’za navlarining agrotexnikasi. Metodik qo’llanma. Urganch, 1995. 12 s.
Satipov G.M. Istiqbolli g’o’za navlarining hosildorligi.// O’zbekiston qishloq xo’jaligi j . - 1997a . - №2. - 32 b.
Tojiev M., Qurbanova G., Hujmanov O. O’zbekistonning janubiy mintaqalari sharoitlarida rayonlashtirilgan, yangi istiqbolli g’o’za navlari ko’chat qalinligi, suv va o’g’it tizimlarining paxta hosildorligiga ta’siri. Agrar fani xabarnomasi j.2003 № 1(II). 20-22 b.
Toshtemirov A., Babaev F. Har xil g’o’za navlarining o’sishi, rivojlanishi, hosildorligiga ekish usuli, ko’chat qalinligi va sug’orish tartibining ta’siri: Ilmiy anjuman. 3 sentyabr 1999. -Toshkent; 2001. 146-147 b.
Dissertatsiya, avtoreferat va ilmiy maqolalar
9. Islomov I., Xamdamov A., Toshtemirov A. Turli egat uzunligida g’o’zani sug’orishning uni o’sish,rivojlanishiga va hosildorligiga ta’siri. SamQXI professor-o’qituvchilarning ilmiy konferensiyasi. Samarqand,2011,20-22-b.
10. Nurullayev B., Berdiqulov Sh. G’o’zaning oziqa moddalarga bo’lgan talabi
va uni rivojlanish fazalari bo’yicha o’zgarishi. Yosh olimlar ilmiy konferensiya to’plami. Samarqand – 2011, 42-44 b.
11.Oripov R., Hamdamov A. G’o’za urug’lik sifatiga o’stirish sharoitlarining ta’siri. SamQXI o’qituvchi-professorlarning konferensiya to’plami. 2010, 33-35-b.
12. Oripov R., Hamdamov A. G’o’zani sug’orish rejimi, qalinliklariga va oziqa
elementlar nisbatini urug’lik paxta hosildorligiga va sifatiga ta’siri. SamQXI
o’qituvchi-professorlarning konferensiya to’plami, 2007, 4-6 b.
13. Sanaqulov A., Hamdamov A. O’stirish sharoitlarining urug’lik paxta
hosiliga ta’siri. SamQXI professor-o’qituvchilarining ilmiy-amaliy
konferensiyasi. Samarqand, 2011, 17-20 b.
INTERNET SAYTLARI
www.google.uz
www.ursu.uz
www.paxta.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |
