Urganch davlat universiteti хаyot faoliyati хavfsizligi 3-ma’ruza. Ishlab chiqarish sanitariyasi va gigienasi, me’yorlari

Сезиларли чанг ажралмалари билан ишлаб чиқариш бинолари учун ҳаво муҳитини соғломлаштириш юзасидан профилактика тадбирларини ўтказиш зарур:
I. Технологик жараёнларни такомиллаштириш ёки ўзгартириш;
II. Вентиляция тизимларини тўғри лойиҳалаштириш ва эксплуатацияси;
III. Ҳавони кондиционерлаш махсус тизими қўлланилиши, шунингдек уни озон билан тўйинтириш;
IV. Изоляция қилинган биноларда зонани чанглантирувчи ёки ажраладиган зарарликларга имкон берувчи агрегатларнинг ажралиши;
V. Ишлаб чиқариш жараёнини автоматлаштириш ва механизациялаш, дистанцион бошқарувнинг қўлланиилиши.
Индивидуал ҳимоя воситалари – респираторлар, чангга қарши кўзойнаклар. Чанг заррачалари сони ва сифати ва бошқа аэрозолларини аниқлаш учун умуман бино ҳавосини, айниқса ишчи ҳудудида (полдан 1 дан 2 метргача) ва слесарь-таъминловчининг тез-тез бўлиб турли ҳудудида ҳавони мунтазам тарзда таҳлил қилиш зарур.
Алоқа корхоналарида шамоллатиш ва шамоллатиш турлари
Умумий шамоллатиш. Саноат корхоналари ишлаб чиқариш биноларида ажралиб чиқаётган ҳар хил зарарли моддаларни шамол йўналиштириш воситаси билан биргаликда чиқариб юборишнинг жараённинг ҳамма участкаларидан ажралиб чиқаётган бўлса, унда якка тартибдаги шамоллатиш воситаларини қўллаш имконияти йўқолади. Ана шундай ҳолларда умумий шамоллатиш усулидан фойдаланилади.
Саноат корхоналари хоналарида ажралиб чиқадиган зарарли омил фақат иссиқлик бўлса, унда ҳисоблаб алмаштириладиган ҳаво миқдори қуйидаги формула билан аниқланади.
Бу ерда G1 - чиқарилиб ташланиши керак бўлган ҳаво миқдори, кг/с;
Qорт - ортиқча иссиқлик миқдори.
Иссиқ шароит учун иссиқлик балансини қуйидагича ёзиш мумкин.
tT  10oC, Qорт =  Q + Qрад – (Q1 + Q2 + Q3 +Q4)
Ўртача ва совуқ давр учун
tT  10oC, Qорт =  Q – (Q1 + Q2 + Q3 + Q4 + Q5 + Q6)
Бунда  Q - хонадаги ҳамма иссиқлик манбаъларидан ажралаётган иссиқлик миқдори, ккал·соат;
Табиий шамоллатиш
Табий шамоллатиш ташқаридан бино ичига кирган совуқ ҳаво бино ичидаги иссиқлик ҳисобига иссиқлик қабул қилиб, исигандан кейин ҳажми кенгайганлиги сабабли енгиллашиб бинонинг юқори томонларига қараб ҳаракатланади ва агар биз бинонинг юқори қисмида ҳавонинг чиқиб кетиши учун труба ёки тирқишлар ҳосил қилсак унда биз ҳавони ташқарига чиқариб юбориш имкониятига эга бўламиз. Бу жараён ҳар қандай саноат корхонаси биносида, шунингдек қар қандай бинода, айниқса, совуқ фаслда узлуксиз давом этади ва бу ҳодисани аэрация деб юритилади.
Маҳаллий шамоллатиш системаси
Маҳаллий шамоллатиш системалари зарарли моддаларнинг ажралиш чиқаётган жойларнинг ўзида ишлаб чиқариш зонасидаги ҳавони аралашиб улгурмасдан ушлаб қолиш ва чиқариб юборишни таъминлаши зарур.
Механик вентеляция.