Urganch davlat universiteti хаyot faoliyati хavfsizligi 3-ma’ruza. Ishlab chiqarish sanitariyasi va gigienasi, me’yorlari

Sanoat korxonalarini yoritish

• Yorug‘lik inson faoliyati davomida juda muhim rol o‘ynaydi. Ko‘rish inson uchun asosiy ma’lumot manbai hisoblanadi. Umumiy olinadigan ma’lumotning taxminan 90% ko‘z orqali olinadi.
• Sanoat korxonalarini ratsional yoritish sifatli mahsulot ishlab chiqarish sharoitini yaxshilaydi, ishchilarni charchashdan saqlaydi va ish unumdorligini oshiradi.
• Oqilona yoritilgan zonalarda ishlayotgan ishchilarning kayfiyati yaxshi bo‘ladi; shuningdek xavfsiz mehnat qilish sharoiti yaratiladi va buning natijasida baxtsiz hodisalar keskin kamayadi.
• Sanoat korxonalarini yoritishga faqat gigienik talab qo‘yilmasdan, balki texnik-iqtisodiy talablar ham qo‘yiladi.

Infraqizil nurlarning organizmga ta’siri

• Infraqizil nurlarning organizmga ta’siri issiq havo ta’siridan farq qilib, avvalo maxalliy ta’sir ko‘rsatadi. Infraqizil nurlarning mahalliy ta’siri organizmning nurlanayotgan qismida issiqlik sezilishi bilan ifodalanadi. Nurlanish darajasi qancha yuqori bo‘lsa issiqlik sezishi ham shuncha yuqori bo‘ladi, hatto kuyishgacha borib etadi. Infraqizil nurlar ta’sirida tana harorati ko‘tariladi, tomir urushi va gaz almashuvi tezlashadi, ba’zida esa qon bosimi pasayishi va nafas olishning tezlashishi kuzatiladi.
• Infraqizil nurlarning organizmga ta’sirining o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, oqsil tuqimalaridan kimyoviy o‘zgarish keltirib chiqaradi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘zga tushganda esa ko‘z gavharini xiralashtiradi.

Ultrabinafsha nurlarning organizmga ta’siri

• Ultrabinafsha nurlarning organizmga ta’siri ko‘zga ta’sir qiladi, ko‘z unga qum kirganga o‘xshab og‘riydi, ko‘z yorug‘likdan qo‘rqadi, qizaradi va bir oz shishadi. Bular hammasi elektrooftalmiya kasalligiga xos bo‘lib, ultrabinafsha nurlar ta’sir qilgandan 6-8 soat keyin bilinadi, gohida ikki sutkagacha davom etadi.
• Ultrabinafsha nurlar nisbatan katta bo‘lmagan miqdorda organizmga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Ular organizmda qon ko‘payishiga D vitaminning paydo bo‘lishiga va modda almashuvining yaxshilanishiga sababchi bo‘ladilar. Bulardan tashqari ultrabinafsha nurlar havodagi va narsalardagi bakteriyalarni o‘ldiradilar. Mana shu xususiyatga ko‘ra ultrabinafsha nurlar tibbiyotda davollash va profilaktika vositasi sifatida keng qo‘llaniladi.