Urganch davlat universiteti Filologiya fakulteti 198-guruh talabasi Qo`ziboyeva Gulnozaning O`zbek adabiy tanqidchiligi tarixi fanidan mustaqil ta` lim mashg`uloti

Bu tasnifni shartli qabul qilish joiz. Negaki, ijtimoiy-iqtisodiy mavzu va muammoni ko‘targan romanlar ma’naviy-axloqiy masalalardan xoli bo‘lmaganidek, tarixiy hamda biografik romanlarda ham qahramon taqdiri bilan bog‘liq ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy-axloqiy muammolar aks etishi tabiiy. Masalan, O‘zbekiston Xalq yozuvchisi Odil Yoqubovning umri so‘nggida yoza boshlagan, ammo betobligi sababli to‘la tugallanmay, qayta ishlanmay kolgan “Osiy banda” romanida yuqoridagi barcha mavzu va muammolar qamrab olingan desak, xato qilmagan bo‘lamiz. Roman yozuvchi uslubiga xos shafqatsiz realizmning yanada takomillashganidan, jamiyat illatlarining tub ildizlarini real faktlar va dalillarga asoslangan holda fosh etilishi jihatidan “Diyonat”, “Oq qushlar, oppoq qushlar” romanlariga qaraganda bir necha pog‘ona yuksaklikka ko‘tarilganidan dalolat beradi. Adib o‘tgan asrning 80-yillarida o‘zbek xalqi boshiga malomat toshi bo‘lib yog‘ilgan paxta yakkahokimligining fojiali oqibatlarini, “paxta ishi”ni vujudga keltirgan qabih siyosatning tub ildizlarini 50-60-yillar voqealari bilan bog‘lagan holda real obrazlar vositasida ochib tashlaydi.

Xullas, 2012 yilda yaratilgan romanlar voqelikni bayon qilish va obrazlar talqiniga ko‘ra an’anaviy hamda noan’anaviy usullarda bitilgani ularning shak­lan va mazmunan yangilanib borayotganidan dalolat beradi. Shu bilan birga, muhim ijtimoiy-ma’naviy muammolarni ko‘tarish, ularni yirik xarakterlar vositasida o‘quvchilar shuuriga singdirish san’atkorlar oldidagi muhim vazifa bo‘lib qolayotganligini unutmasligimiz lozim.

Xullas, 2012 yilda yaratilgan romanlar voqelikni bayon qilish va obrazlar talqiniga ko‘ra an’anaviy hamda noan’anaviy usullarda bitilgani ularning shak­lan va mazmunan yangilanib borayotganidan dalolat beradi. Shu bilan birga, muhim ijtimoiy-ma’naviy muammolarni ko‘tarish, ularni yirik xarakterlar vositasida o‘quvchilar shuuriga singdirish san’atkorlar oldidagi muhim vazifa bo‘lib qolayotganligini unutmasligimiz lozim.

“Sharq yulduzi” jurnali, 2013 yil, 3-son.