Urganch davlat universiteti Filologiya fakulteti 198-guruh talabasi Qo`ziboyeva Gulnozaning O`zbek adabiy tanqidchiligi tarixi fanidan mustaqil ta` lim mashg`uloti

SIRLI SARHADLAR SOG‘INISH Zuhriddin ISOMIDDINOV

• SIRLI SARHADLAR SOG‘INISH Zuhriddin ISOMIDDINOV

Xo‘sh, odamda sog‘inish tuyg‘usi qachon va qanday paydo bo‘ladi? Men bu o‘rinda allakimga ishingiz tushgan-u, uning tezroq kela qolishini kutishingiz kabi sof ratsional va pragmatik vaziyatni emas, balki sizga nafi tegmaydigan, bolalik chog‘laringizning allaqaysi puchmog‘ida qolib ketib deyarli unutilgan, ammo qay bir sabab, masalan, ayvonda o‘tirgan chog‘ingizda g‘irillab esgan shabada bahona, dilingizga yopirilib kelgan huzurbaxsh, totli tuyg‘ularning — bir paytlar kechirgan hissiyotlaringiz, ko‘rgan, lekin hozir esdan chiqayozgan manzaralaringiz yodingizga tushgani kabi holatlarni nazarda tutyapman — ana shuning manbai va manshai nima? Masalan, men biron daraxtzor orasidagi yuqoriga o‘rlab chiqqan va yana pastga enib ketgan yo‘lni hech qachon kunbotar chog‘ida ko‘rmaganman, ammo qachon Usmon Nosirning «Bog‘larga namozgar salqini tushdi…» degan misrasini o‘qisam, lop etib boyagi manzara ko‘z oldimda namoyon bo‘ladi, shu holatni sog‘inaveraman. Shu holat — mening armonim, mening nostalgiyam.

Hozir ratsional axborot davri. Axborot tovarga aylandi. His-tuyg‘ular esa eskilik sanaladi. Jumladan, sog‘inish ham. Biz xotira mahsulini ong-shuurimizdan sitib chiqarib, uni dastavval loyga, toshga, suyakka, papirusga, qog‘ozga bitib qo‘yadigan bo‘ldik; endilikda kompyuter, qo‘l telefoni singari texnikaviy anjomlar «xotira»siga ko‘chirib o‘tkazyapmiz. Bu sun’iy xotiralar yildan-yilga kattaroq quvvat va kattaroq sig‘imga ega bo‘la boryapti, ularning quvvai hofizasi ulkanlashgani sari odamzotning xotirasi kichrayishga qarab ketyapti, endi butun boshli dostonlarni yod biladigan odamlarni yetti iqlimdan qidirib ham topa olmaysiz, zero, «ortiqcha» xotiraga ehtiyoj ham yo‘q — bani bashar xotiradan mahrum bo‘lishga qarab ketayotir…

• Hozir ratsional axborot davri. Axborot tovarga aylandi. His-tuyg‘ular esa eskilik sanaladi. Jumladan, sog‘inish ham. Biz xotira mahsulini ong-shuurimizdan sitib chiqarib, uni dastavval loyga, toshga, suyakka, papirusga, qog‘ozga bitib qo‘yadigan bo‘ldik; endilikda kompyuter, qo‘l telefoni singari texnikaviy anjomlar «xotira»siga ko‘chirib o‘tkazyapmiz. Bu sun’iy xotiralar yildan-yilga kattaroq quvvat va kattaroq sig‘imga ega bo‘la boryapti, ularning quvvai hofizasi ulkanlashgani sari odamzotning xotirasi kichrayishga qarab ketyapti, endi butun boshli dostonlarni yod biladigan odamlarni yetti iqlimdan qidirib ham topa olmaysiz, zero, «ortiqcha» xotiraga ehtiyoj ham yo‘q — bani bashar xotiradan mahrum bo‘lishga qarab ketayotir…