Urganch davlat universiteti axborot texnologiyalari kafedrasi

Tahlilni  qilish.  Tahlilni  tashkil  qilishning  ikki  usulini  qarab  chiqamiz.  Proseduralar 

asosidagi  taxlil.  Ko‘phadning  asosiy  strukturaviy  qismi  qo‘shiluvchi  (birxad,  term).  Termini 

o‘qishni  aloxida  read  Term dasturosti bilan  rasmiylashtiramiz  uni  ko‘pxadning  barchasini  qayta 

ishlash uchun siklda chaqiramiz, terimda koefisient va daraja ko‘rsatkichi natural sonlar bo‘lishi 

mumkin, ularning o‘qilishini alohida readInt prosedurasi bilan ifodalanadi. Bazi payt keyinchalik 

ifoda  qanday  ko‘rinishdagi  simvol  bo‘lishi  kerakligi  nomalum.  Masalan  term  son  (koifitsient) 

yoki ‘x’ o‘zgaruvchining belgilanishi bilan boshlanishi mumkin. Sondan keyin ‘*’, ‘+’, ‘-’  yoki 

barcha ko‘p hadning tugallanganligini bildiruvchi probel kelishi mumkin. Keyin kirishni qanday 

qayta  ishlash  kerakligini  yechish  uchun  keyingi  simvolni  bilish  kerak.  Biroq  buning  uchun  uni 

oldindan  matindan  o‘qib  olish  kerak.  Matndan  o‘qib  olingan  biroq,  hali  qayta  ishlanmagan 

navbatdagi simvolni saqlash uchun char tipidagi ch glabal o‘zgaruvchini ishlatamiz. Dasturni va 

proseduralarni shunday tashkillashtirmiz kerakki, bunda terminining va naturol sonning birinchi 

simvoli  mos  keluvchi  readterm  va  readIntni  chaqirishdan  oldin  o‘qib  olinadi.  ReadInt 

prosedurasi  matndan  yozilgan  butun  sonni  o‘qishda  va  uni  parameter  –o‘zgaruvchi  orqali 

qaytaradi. Sonning birinchi raqamlari ch ga prosedurani chaqirishdan oldin o‘qilad; keyin esa ch 

sondan  keyin  simvol  paydo  bo‘lmaguncha,  keying  sonlar  o‘qiladi.  Terminni  o‘qilishini  qarab 

chiqamiz. Shartga ko‘ra term yo x darajasiga ko‘paytirilgan koefisient, yoki faqat x ning darajasi 

bo‘lishi  mumkin.  Termda  x  ning  darajasi  bo‘lmasligi  mumkin,  yani  termda  faqat  koefisient 

mavjud  bo‘ladi,  undan  keyin  esa  inkor  (not)  ’*’  keladi.  Ushbu  imkoniyatni  e’tiborga  olish 

uuchun  do-red-eg  bule  va  (bo‘lingan)  o‘zgaruvchini  ishlatamiz.  U  faqat  ko‘rsatilgan  vaziyatda 

false  bilan  o‘rin  almashtiriladigan  true  qiymati  bilan  initsializatsiyalanadi.  Ch  in  DIGITS  (“ch 

son hisoblanadi”) sharti term koefisienti bilan boshlanayotganining aniqlashtiradi. Agar shunday 

---

bo‘lsa,  koefisientni  readInt  prosedurasi  yordamida  o‘qiymiz.  X  darajasi  o‘qilganida  ‘x’  va  ‘^’ 

simvollar o‘tqazib yuboriladi, daraja ko‘rsatkichi readInt yordamida o‘qiladi (2.4 listing).