Urdu tabiiy fanlar fakulteti biologiya yo‘nalishi 401-guruh talabasi abdullayeva dilafruzning o‘simliklarning fiziologik faol moddalari fanidan mustaqil ishi

O’simliklarda ikkilamchi metabolitlar minglab sintezlanishi mumkin. Ammo uzoq vaqt mobaynida ularning o’simlik organizmi uchun ahamiyati noma’lumligicha qolgan. Hozirgi vaqtda o’simliklardan 45000 va undan ortiq ikkilamchi metabolitlar ajratib olingan. O’simliklardagi 15-25% genlar undagi ikkilamchi metabolizm uchun xizmat qiladi. Umuman, ikkilamchi metobolitlar o’simliklarning muhit bilan munosabatida asosiy elementlardan biridir.

• O’simliklarda ikkilamchi metabolitlar minglab sintezlanishi mumkin. Ammo uzoq vaqt mobaynida ularning o’simlik organizmi uchun ahamiyati noma’lumligicha qolgan. Hozirgi vaqtda o’simliklardan 45000 va undan ortiq ikkilamchi metabolitlar ajratib olingan. O’simliklardagi 15-25% genlar undagi ikkilamchi metabolizm uchun xizmat qiladi. Umuman, ikkilamchi metobolitlar o’simliklarning muhit bilan munosabatida asosiy elementlardan biridir.

O’simliklar tarkibidagi biologik faol birikmalar o’simlikning o’sish davrida - ontogenezda va turli faktorlar ta’sirida domiy o’zgarishda bo’ladi. Ular sintezlanadi asta-sekin ko’payadi, mahlum davrda ko’p miqdorda to’planadi, keyinchalik kamaya boradi va butunlay yo’qolib ketishi mumkin.

• O’simliklar tarkibidagi biologik faol birikmalar o’simlikning o’sish davrida - ontogenezda va turli faktorlar ta’sirida domiy o’zgarishda bo’ladi. Ular sintezlanadi asta-sekin ko’payadi, mahlum davrda ko’p miqdorda to’planadi, keyinchalik kamaya boradi va butunlay yo’qolib ketishi mumkin.

Bu o’zgarishlar faqat o’simlikni o’sish davrigina ontogenez sababchi bo’lmay, balki tashqi muhit omillari ham katta ta’sir ko’rsatadi. Ontogenez har qaysi o’simlikni normal hayot kechirish davri bo’lib, u tirik organizmlar tug’ilishidan to tabiiy holda o’lishigacha bo’lgan davrni o’z ichiga oladi. Ma’lumki, har bir o’simlikni o’ziga xos o’sadigan joyi bo’ladi va u shu sharoitda yaxshi taraqqiy etadi. Ba’zi o’simliklar, barglar chirindisi ko’p bo’lgan yerlarda (Marvaridgul), sho’rxok yerlarda (qizilmiya, shuvoq, sho’rak) qolganlari tog’lik, toshli yerlarda va shag’alli (qizilcha) yoki aholi yashaydigan joylarga yaqin va iflos joylarda (mingdevona, bangidevona) yaxshi rivojlanadi.

• Bu o’zgarishlar faqat o’simlikni o’sish davrigina ontogenez sababchi bo’lmay, balki tashqi muhit omillari ham katta ta’sir ko’rsatadi. Ontogenez har qaysi o’simlikni normal hayot kechirish davri bo’lib, u tirik organizmlar tug’ilishidan to tabiiy holda o’lishigacha bo’lgan davrni o’z ichiga oladi. Ma’lumki, har bir o’simlikni o’ziga xos o’sadigan joyi bo’ladi va u shu sharoitda yaxshi taraqqiy etadi. Ba’zi o’simliklar, barglar chirindisi ko’p bo’lgan yerlarda (Marvaridgul), sho’rxok yerlarda (qizilmiya, shuvoq, sho’rak) qolganlari tog’lik, toshli yerlarda va shag’alli (qizilcha) yoki aholi yashaydigan joylarga yaqin va iflos joylarda (mingdevona, bangidevona) yaxshi rivojlanadi.