Уразбаев е sport formasi va uning qonuni

 
28 
usuliyatlarini to`g`ri tanlash, sportchi shaxsini turli hayotiy hamda sport faoliyati 
sharoitida diqqat bilan o`rganish oqibatida jamoaga ko`p da`vogarlar orasidan eng 
umidlisini tanlab ola bilgani juda muhimdir. Ayrim pedagog trenerlarning ko`p 
yillik tajribasi shuni ko`rsatyaptiki, saralashning uchinchi bosqichi samaradorligi 
ikkinchi hamda birinchi bosqichdagi ruhiy saralash samaradorligi bilan 
chambarchas bog`liq ekan. Ya`ni bu yopiq xalqa yuzaga kelganligini ko`rsatadi: 
uchinchi bosqichdagi saralash ikkinchi va birinchi bosqichdagi saralashni asoslash 
imkonini beradi va, aksincha, birinchi bosqichning samaradorligi qancha yuqori 
bo`lsa, ruhiy saralashning ikkinchi hamda uchinchi bosqichi samaradorligi ham 
shuncha yuqori bo`ladi. 
Mazkur bobda saralashning turlari, vazifalari va bosqichlari ustida qisqacha 
to`xtaldik. Ammo saralashning u yoki bu bosqichida muayyan bir vazifani bajarish 
uchun ruhiy-tashxislashning qanday usuliyatlarini tavsiya etish kerak? Taniqli 
ruhshunos 
olimlarning 
tadqiqotlaridan 
kelib 
chiqib, 
sport 
selektsiyasi 
muammolarini hal etish hamda jamoani bir butun holga keltirish uchun, 
nazarimizda, saralashning ikkinchi va uchinchi bosqichlarida yosh sportchilarning 
shaxsiy hamda ijtimoiy-shaxsiy xususiyatlarini aniqlash usuliyatlarini tavsiya etish 
mumkin. Shuningdek, sportchining shaxsiy va ijtimoiy-shaxsiy xususiyatlari eng 
turg`un sifatlar ekanligini, ular tezkor vaqt o`zgarishlariga hammadan ko`proq 
chidashini ham hisobga olish lozim. 
Ruhiy sifatlar: irodaviy, aqliy, hissiy hamda sensor xususiyatlar sportchi 
ruhiyatining ancha harakatchan unsurlari sanaladi. Shu tufayli mazkur sifatlarga 
ruhiy tashxis qo`yish saralashning jami uch bosqichi muammolari uchun ancha 
qisqa muddatlarda amalga oshirilishi mumkin. Muhimi, usuliyatlar u yoki bu sport 
turiga nisbatan qo`llashda standartlashtirilishi, bir shaklga keltirilishi, aynan bir xil 
sharoitlarda o`tkazilishi kerak. Faqat tadqiqotlar dinamikasigina sportchining 
ruhiyati haqida ijobiy ma`lumotlar berishi hamda musobaqalarning o`ziga xos 
sharoitida uning xulq - atvorini bashorat qilishi mumkin. 

---