Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

Mudofaa devorlari. Yunon mudofaa va harbiy tarixida hi-

moya devorlari va boshqa fortifikatsiya inshootlari muhim o‘rin 

tutadi. Yunon tarixini qadimgi davriga oid mudofaa inshootlari 

Troya, Mikeni, Tirinf va Afinada yaxshi saqlangan. Undan tash-

qari, Xersones, Eley, Metapont va Akrogant shaharlari devor-

lari asl holicha saqlanib qolgan.

---

328

Tangalar. Yunoniston iqtisodiy tarixini o‘rganishda tangalar 

muhim o‘rin tutadi. XVIII asrda Venada o‘tkazilgan qadimgi 

yunon tangalari ko‘rgazmasida 70000 dona yunon tangalari 

kolleksiyasi namoyish etiladi. Qadimgi yunon tangalari iqtisod 

va savdo sohasidagi eng muhim ashyoviy dalildir.

Arxaik davr yunon tangalari kumushdan bo‘lib, uning 

teskari qismida shahar ramzi yoki shahar nomining birinchi 

harfi tushirilgan. Ellin davri tangashunosligi arxaik davr tan-

gashunosligidan farq qiladi. Ularda asosan hukmdorning surati 

va teskari tomonida esa yozuv va ramzlar tushirilgan. Tangalar-

dan tashqari, tesserlar, ya’ni hozirgi kundagi chipta shaklida-

gi hujjatlar yaxshi saqlangan. Ular asosan sopol va metalldan 

tayyorlangan. Tesserlar ikki xil vaziyatda ishlatilgan: harbiy so-

halarda kiyimlarga taqilgan bo‘lsa, kundalik hayotda teatr va 

dam olish joylariga kirish uchun ruxsatnoma vazifasini o‘ta-

gan. Bizgacha yetib kelgan tesserlardan eng mashhuri Dionis 

teatriga kirish uchun ko‘rsatilgan tesserlardir. Ularda asosan 

yunon harflari yozilgan. Har bir tesserda bitta harf uchraydi. 

Ostrakonlar. Ular sopol parchalari bo‘lib, Afina demokrati-

yasiga xavf soladigan siyosiy arbob, taniqli shaxslarga qarshi 

ovoz berishda ishlatilgan. Ular mil.avv. V asrga oid. Bizgacha 

yetib kelgan ortrakonlardan biri Femistoklga qarshi yozilgan.

Qadimgi Yunoniston tarixini o‘rganishda faqat yuz bergan 

voqealarni qayd etadigan logograflarning asarlari ham muhim 

o‘rin  tutadi.  Logograflar  mil.avv.  VII–VI  asrlarda  yashaganlar. 

Ular o‘sha davr voqea-hodisalarini hech qanday izoh bermay 

tasvirlab, tarixni afsonalar bilan aralashtirganlar. Afsonalar-

ga tarixiy voqealar deb qarab, unga ishonganlar. Mil.avv. VI 

asrning ikkinchi yarmida yashagan miletlik logograf Gekatey 

o‘z asarida Yunonistonning geografik xaritasini chizadi. Uning 

asarlaridan bizgacha ayrim parchalar yetib kelgan.