Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

6. Qadimgi Arabiston madaniyati. Qadimgi Arabiston sivi-

lizatsiyasining eng katta yutuqlaridan biri yozuvning alfavit 

tizimi yaratilishidir. Bu yozuv farazlarga ko‘ra, Finikiya proto-

sinay (Sinaydan topilgan yozuvlarga ko‘ra) alfavitlaridan kelib 

chiqqan. Shimoliy Arabiston aholisi nabateylar ham oromiy  

yozuvlariga o‘xshash o‘z alfavitlarini yaratdilar. Yozuvlar toshga, 

qoyatoshlarga  o‘yilgan;  yog‘och  va  loy  taxtachalarga  yozilgan; 

jez buyumga quyilgan; yumshoq buyumlarga bitilgan. Tari xiy 

voqealar bayoni, qonunlarning moddalari yozilgan bitiklar to-

pilgan. Bag‘ishlov va qurilish matnlari, sag‘ana yozuvlari, ish 

yozishmalari bizgacha yetib kelgan.

Monumental me’morchilik sohasida katta yutuqlarga erishil-

di. Marib, Timna, Shabva va Karnava shaharlari xarobalariga 

ko‘ra, shaharlar to‘g‘ri to‘rtburchak shaklida qurilib, balandligi 

10-12 metrli tosh devorlar bilan o‘rab olinadi. Shahar devorlari-

da kvadrat shaklida minoralar bunyod qilinadi. Petra shahri 

qoyatosh bag‘rida bunyod qilinib, uning inshootlari qoyalarda 

qurilgan. Alebastr, jez va loydan haykallar yasalgan. Hayvonlar 

(ho‘kiz, tuya, ot) tasviri dinamik va ifodali tasvirlanadi. 

Arabiston yarim oroli dini politeistik xususiyatda bo‘lgan. 

Janubiy Arabistonda bosh xudo Astar hisoblangan. Saba qa-

bilalarida Almakaxon oy xudosi hisoblanib, unga ho‘kiz qur-

bonlik keltirilgan. Osmon, quyosh va bir necha sayyoralarga 

ham e’tiqod qilingan. Nabateylar Ilaxu yoki Alloh («xudo»), 

Dusharg (chaqmoq xudosi, dunyo boshqaruvchisi)ga sig‘in-

ganlar.