Unix operatsion sistemasi Posted on : Ноябрь 17, 2015 By

Unixning afzalliklari

• 
  Unix yanada moslashuvchan va turli xil turdagi mashinalarga, jumladan ota-kompyuterlar, superkompyuterlar va mikro-kompyuterlarga o'rnatilishi mumkin.
  
• 
  Unix yanada barqaror va u tez-tez Windows kabi pastga tushmaydi, shuning uchun kamroq boshqaruv va parvarish talab etiladi.
  
• 
  Unix Windows'ga qaraganda yuqori o'rnatilgan xavfsizlik va ruxsatnomalarga ega.
  
• 
  Unix Windowsga qaraganda ancha katta qayta ishlash qudratiga ega.
  
• 
  Unix vebga xizmat ko'rsatish sohasida etakchi hisoblanadi. Internetning taxminan 90 foizi dunyoning eng keng tarqalgan veb-serverlaridan biri bo'lgan Apache-da ishlaydigan Unix operatsion tizimiga asoslangan.
  
• 
  Microsoft tomonidan taqdim etilgan dasturiy ta'minotni yangilanishlari odatda foydalanuvchidan yangi yoki qo'shimcha qurilmani yoki old shart dasturiy ta'minotni sotib olishni talab qiladi. Unix-da bunday holat emas.
  
• 
  Ko'pincha bepul va arzon narxlardagi operatsion tizimlar, Linux va UX kabi moslashuvchanligi va boshqaruvi bilan, kompyuter sihirbazlariga juda mos keladi. Aqlli dasturchilarning ko'pchiligi tezkor o'sib borayotgan "ochiq manbali harakat" uchun eng zamonaviy dasturiy ta'minotni ishlab chiqmoqda.
  

• 
  Unix shuningdek, katta monolitik dasturlarni yaratish o'rniga oddiy asboblarni bir-biriga ulash orqali muammolarni hal qilish kabi dasturiy ta'minotni ishlab chiqishda yangi yondashuvlarni ilhomlantiradi.
  

Yodda tutingki , hech qanday operatsion tizimning yagona turi barcha hisoblash ehtiyojlaringizga universal javob bera olmaydi. Tanlov qilish va o'qimishli qarorlarni qabul qilish haqida.
Operatsiontizim 1. Kompyuter resurslarini va ma‟lumotlarni muvofiqlashtiradiganvaboshqaradigandasturiy ta‟minotningasosiyqismi yoki, dasturlarningbajarilishiniboshqaradiganva tizimningresurslarinitaqsimlash,rejalashtirish,kirish-chiqishni vama‟lumotlarni boshqararish kabivazifalarnita‟minlaydigandasturiyvosita. Garchandoperatsiontizimlarko„proqdasturiy bo„lsalarham,biroq,qismanapparatvositalari qo„llanishihammumkin.Operatsiontizimlarningasosiyvazifalariga: - fayl tizimini boshqarish (yozish, o„zgartish, fayllardannusxako„chirish,erkinfoydalanishni nazoratqilish); - dasturlar bajarilishini boshqarish (protsessor vaqtini taqsimlash, dasturlarni diskdan tezkor xotiraga yuklash, yashirin xavfli ta‟sirni tutib olishvah.q.); - xotirani boshqarish (keshlash, taqsimlash, ma‟lumotlarbutliginazorativah.k.); -foydalanuvchi bilanmuloqot (klaviaturadan, sichqonchadan buyruqlarni o„qish, axborotni ekranga,printergachiqarishvah.k.)kiradi. Bundantashqarioperatsiontizimlar, kompyuterlarniturlirusumdagitarmoqlardan– mahalliy tarmoqlardanglobalkoorporativ tarmoqlargacha,shujumladan,Internettarog„idan erkin foydalanishni boshqaradi. Operatsiontizimgamisollar-MS-DOS,Linux, UNIX,Windows,Solarisvaboshqalar. Keling ularning ayrimlariga qisqacha to‟xtalib o‟tsak: MSDOSoperatsion(amaliy)tizimi.Microsoftkorporatsiyasitomonidantaklifqilingan operatsion tizim. MS-DOS ning birinchi rusumi 1981 yilda paydo bo„lgan. Avvalambor,Microsoftkompaniyasitomonidan IBMuchunishlabchiqilganMS-DOS,IBMuyg„unkompyuterlaruchunstandartoperatsion tizimdir. MS-DOS16-xonali operatsiontizimi bo„lib, uko„pfoydalanuvchili vako„pmasalali maromlarniqo„llabquvvatlay olmaydi.Operatsion tizimning muhim xususiyatlaridan biri mutaxassis bo„lmagan foydalanuvchilarga amaliy jarayonlarnibajarishning qulay shakllarinitaqdimqilsa,mutaxassislarga dasturiyta‟minotni ishlash uchun yaxshiasos taqdim qiladi. MS-DOS kataloglar shajarasini tashkil qiladi, taraqqiy etgan buyruqlar tiliga ega. MS-DOS amaliy jarayonlar, fayllar va tashqiqurilmalarbilansamaraliishlayoladi. Linuxoperatsion(amaliy)tizimi.O„zagiUnixoperatsiontizimiasosidaishlang an, tarmoqoperatsiontizimi.Linuxilkbor1991yiliLiniusTorvaldstomonidan chiqarilgan. Linuxning muhim xususiyatlaridan biri – u bepuldasturiyta‟minotFondidoirasida,GNU oshkora litsenziyasiga ko„ra bepul tarqatiladi. Asosan,Internetdavaintratarmoqlardaserverlar yaratishuchunqo„llanadi. UNIXoperatsion(amaliy)tizimi.Belllaboratoriyasitomonidanyaratilgantarm oq operatsion tizimi. Ilk bor UNIX operatsion tizimi Bell Laboratory tomonidan 1969 yili taklif qilingan, azaldan tarmoqlarda ishlatish uchunmo„ljallanganedi.HozirgikundaUNIX, Si tilida yozilgan ko„pfoydalanuvchili vako„pmasalalioperatsiontizim.Tizimningbosh tarkibiy qismi bo„lib mikroo„zak hisoblanadi. Uningichigatarmoqlararouzatishniboshqarish bayonnomasini/ bajaruvchi modul joylashtirilgan. UNIX operatsion tizimi bir qanchaijobiyxislatlargaega,ulardanbirinchi navbatdaquyidagilarniko„rsatishzarur: -amaliydasturlarni birturdagi kompyuterdanboshqaturdagisigako„chiribo„tkazaolish; - ma‟lumotlarni tarqoq ishlovini bajarish imkoniniberadigantarmoqxizmatlariningkeng yig„masi; - bir vaqtning o„zida turli xildagi fayl majmualariningmavjudbo„lishi; - yuz berayotganishlov jarayonlarini foydalanuvchilartomonidanrejalashimkoni; - RISC protsessorlaribilanyaxshi uyg„unlashuvi; - xar xil ishlab chiqaruvchilar tomonidan taqdim qilinganmahsulotlarniosonishlatish; -rivojlanishvakengayishuchunochiqlik; UNIXsuperkompyuterlari,ishchi-stansiyalarva maxsusshaxsiykompyuterlardakengishlatiladi. UNIXWareoperatsion(amaliy)tizimi. UNIX operatsion tiziminingNovell korporatsiyasi tomonidan ishlabchiqilgan rusumi. UNIXWare tizimi birinchi navbatda NetWaretarmoqlaridaishlatishuchun yaratilgan.Shu bilan birga, bu operatsiontizimining muhitida hududiy tarmoqlarning bayonnomalari ham bajariladi. UNIXWare oddiygrafikinterfeysgaega.Bu32-xonalitizim«ish stoli» deb ataluvchi muhitda ishlaydi. UNIXWare ko„pmasalali, ko„pfoydalanuvchili, ko„poqimlitizimdir. Solarisoperatsion(amaliy)tizimi.SUN Microsystems korporatsiyasi tomonidantaklif qilingan UNIX operatsion tizimining rusumi. Solaris simmetrik multiprotsessorli ishlovbajaradi, tasvirlarbilanishlash vositalariga ega, ma‟lumotlar xavfsizligini ta‟minlaydi. Tizim Internet tarmog„i, elektron pochta, shujumladan, nutqiypochta,faksimil aloqabilano„zaroishlayoladi.Yuqoriunumva masshtablanuvchilikxususiyatlarUNIX (talaffuzi "yuniks") — boshqa turdagi EHMlargao'tkazilishi oson, ayni vaqtda bir qancha vazifani bajara oluvchi, ko'p foydalanuvchili operatsion tizimlar guruhidir.
Birinchi UNIX sistemasi 1960 yillarning oxirida — 1970yillarning boshida AT&T kompaniyasining Bell Labs bo'limida ishlab chiqarilgan. Unix tizimining yuzaga kelishida MULTICS operatsion tizimining ta'siri katta bo'lgan. O'sha vaqtdan buyon, xilma-xil UNIX tizimlari ishlab chiqarildi. Lekin yuridik nuqtai-nazardan ularning faqat ozgina qismi «UNIX» deb atalishga haqlidir, qolganlari esa, «UNIX-simon» (Inglizcha Unix-like) termini bilan ataladi.
igaega