University of geological sciences

5
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
1937 yili F.P.Savarenskiy o‘zining «Injenerlik geologiyasi» asarini chop etdi. Bu asarda injenerlik geologiyasining vazifasi, o‘rganish ob’ekti va o‘rganish usullari haqida ma’lumot berib, fanga quyidagicha ta’rif berdi:
«Injenerlik geologiyasi - geologiya fanining tarmog‘i bo‘lib injenerlik qurilish ishlariga geologiyani tadbiq qilish masalalarini talqin qiladi. U hal qiladigan muammolar geologik jarayonlarni va tog‘ jinslarining fizik-mexanik xususiyatlarini o‘rganish asosida qurilish ishlarini olib borish, yer qobig‘ining ustki qatlamlarini saqlash yuzasidan o‘tkaziladigan ishlarning yo‘nalishini aniqlashdan iborat».
V.D.Lomtadze ta’biriga ko‘ra, «Injenerlik geologiyasi» fani qurilish maydonlarining geologik sharoitlari haqidagi fan bo‘lib, uning asosiy maqsadi geologik muhitdan omilkorlik bilan foydalanish, litosferaning yuqori qatlamlarida kuzatiladigan geologik jarayonlardan atrof muhitni muhofaza qilishdan iborat. Injenerlik geologiyasi - geologiya fanlari tarmog‘i bo‘lib, tog‘ jinslarini «poydevor asosi» va «qurilish olib boriladigan muhit» sifatida o‘rganadi.
6
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Ангрен – Олмолиқ
Марказий – Қизилқум
Нурота – Зарафшан
Жанубий – Узбекистан
7
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
XVIII asrning oxiri XIX asr boshlarida «Gruntlar mexanikasi» fani fan sifatida paydo bo‘la boshladi. Bu davrda mexanika qonunlari, hisoblash usullari qurilishda juda ko‘p qo‘llanilgan bo‘lib, ular asosan qurilish tajribasiga asoslangan holatda bajarilgan, shu sababli ko‘p hollarda qurilish inshootlarining buzilishlari kuzatilgan.
Hozirgi davrgacha o‘z mavqe’ini yo‘qotmagan nazariy izlanishlar qatoriga fransuz olimi Sh.Kulonning (1773) tog‘ jinslarini tirgovich devorlarga bosimini hisoblash usuli hamda rus akademigi N.I.Fussning XVIII asrda ishlab chiqqan tog‘ jinslarini qattiq tog‘ jinsi sifatida qabul qilib, zo‘riqishni chiziqli qonuniyat bo‘yicha tarqalishini hisoblash usullari kiradi.
«Gruntlar mexanikasi» sohasidagi birinchi fundamental ish Fransiyada 1773 yil Sh.Kulon tomonidan chop etilgan bo‘lib, bu asarda zarrachalari bog‘lanmagan tog‘ jinslarining tirgovich devorlarga bosimi nazariyasini taklif etadi.