Universitetining pedagogika instituti maktabgacha

Gʻaniyeva Mahliyo Hayot qizi, 
BuxDUPI 1-kurs magistranti, 
Gʻijduvon tumani 45-DMTT metodisti 
 
Annotatsiya. 
Ushbu maqolada maktabgacha ta’lim tashkilotlarida qo‘llanilgan xalqaro 
texnologiyalari va metodlari to‘g‘risida keng fikrlar yoritilgan.Hozirda maktabgacha ta’lim tizimida 
zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qoʻllagan holda,bolalarni tarbiyalash va har tomonlama kamol 
toptirish masalarini yuqori professional darajada amalga oshirish masalalari qo‘yilgan. Zamonaviy ta’lim 
tizimida STEAM texnologiyasi qo‘llash samaradorligi va ahamiyati hamda maktabgacha ta’lim tashkiloti 
tarbiyalanuvchilarining intelektual jihatdan boy bilimga ega bo‘lishlari haqida tavsiflar keltirilgan. 
Kalit so‘zlar: 
Maktabgacha ta’lim tashkiloti, boshqaruv, innovatsion, texnologiya, situativ liderlik, 
kreativlik, tashabbus, ilgʻor tajriba, yetakchi, jamoa, pedagogik mahorat, tashabbuskorlik, professional 
ta’lim-tarbiya 
Qaysi sohani olmaylik, biz zamonaviy yetuk kadrlarni tarbiyalamasdan turib biron –bir oʻzgarish, 
farovon hayotga erisha olmaymiz. Bunday kadrlarni, 
millatning sogʻlom 
genofondini tayyorlash, avvalo, maktabgacha ta’lim tizimidan boshlanadi. 
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti 
Sh. M. Mirziyoyev 
Maktabgacha ta’lim sohasida misli koʻrilmagan oʻzgarishlarni bugun har bir yurtdoshimiz 
sezib, kuzatib turibdi. Ta’limning poydevori hisoblangan maktabgacha ta’lim tizimiga davlat tomonidan 
bu qadar tizimli va bir-birini toʻldiruvchi e’tibor hamda ko‘mak berilib kelinmoqda. Biroq, sohada 
yigʻilib turgan muammolar talaygina. Ushbu muammolarni hal etish va 3 yoshdan 7 yoshgacha boʻlgan 
bolalarning toʻlaqonli ta’lim-tarbiya olishini ta’minlash masalasi davlatimiz rahbari tomonidan kechiktirib 
boʻlmas vazifa sifatida ilgari surildi. Sababi bogʻchalar ta’lim tashkiloti vazifasini bajarish oʻrniga ota- 
ona ishda boʻlgan vaqtda bolaga qarab turadigan muassasaga aylanib qolgani, qamrovning pastligi, 
binolarning ta’mirtalabligi, boshqa maqsadlarda ishlatilgani, metodik jihatdan toʻliq ta’minlanmagani 
kabi kompleks muammolarni hal etish kechiktirib boʻlmas masala edi. Maktabgacha ta’lim tashkilotlari 
infratuzilmasi va moddiy-texnik bazasining yaroqsiz holati bolalarni maktabgacha ta’lim bilan toʻliq 
qamrab olishni ta’minlashga imkon bermasdi. 2017-yil 16-avgust kuni boʻlib oʻtgan yigʻilish 
maktabgacha ta’lim tizimini tarixda qoladigan yigʻilish boʻldi. Shu kuni mamlakatimiz Prezidenti davlat 
milliy genofondini mustahkamlash borasida gapirib, ta’limning ilk bosqichini rivojlantirishning koʻplab 
yoʻnalishlarni belgilab berdi. Xususan, maktabgacha ta’lim tizimini tarkibiy jihatdan tubdan isloh qilish, 
mazkur tashkilotlarga bolalarni toʻla qamrab olish boʻyicha muhim vazifalar qo‘yildi. 
-Yangi vazirlik oldiga maktabgacha ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini ishlab chiqish va 
amalga oshirish, maktabgacha ta’lim tashkilotlari davlat va nodavlat tarmogʻini kengaytirish va moddiy- 
texnik bazasini mustahkamlash,ularni moddiy texnik bazasini mustahkamlash, ularni malakali pedagog 
kadrlar bilan ta’minlash,maktabgacha ta’lim tashkilotlariga bolalarni qamrab olishni keskin oshirish, 
ta’lim-tarbiya jarayonlariga zamonaviy ta’lim dasturlari va texnologiyalarini tatbiq etish orqali bolalarn 

---

225 
intellektual, ma’naviy-estetik,jismoniy rivojlantirish hamda ularni maktabga tayyorlash sifatini tubdan 
yaxshilash vazifalari qoʻyildi, -deydi Maktabgacha ta’lim vaziri Agrepina Shin. 
Hozirgi kunda Yangi Oʻzbekistonda maktabgacha ta’lim tizimida qator zamon talabi darajasiga 
yetgan ta’lim va tarbiya berishning zamonaviy usul va texnologiyalari amaliyotga keng tatbiq etilmoqda. 
Xorijning qator davlatlarda keng qoʻllanilib, samarali natija berib kelayotgan metodlardan biri bu 
STEAM texnologiyasidir. Keling! Siz bilan STEAM toʻgʻrisida qisqacha ma’lumotlarga ega bo‘lsak? 
Agar ushbu qisqartmani yoysak, quyidagilarni olamiz: STEAM bu — S – science, T – technology, E – 
engineering, A – art va M – math. Ingliz tilida bu shunday bo‘ladi: tabiiy fanlar, texnologiya, 
muhandislik, san’at va matematika. Ushbu yoʻnalishlar zamonaviy dunyoda eng mashhur boʻlib 
kelayotganini unutmang. Shuning uchun bugungi kunda STEAM tizimi asosiy tendentsiyalardan biri 
sifatida rivojlanmoqda. STEAM ta’limi yoʻnalishi va amaliy yondashuvni qoʻllash, shuningdek, barcha 
beshta sohani yagona ta’lim tizimiga integratsiyalashuviga asoslangan. Uning asosiy gʻoyasi shundan 
iboratki, amaliyot nazariy bilimlar singari muhimdir. Ya’ni, o‘rganish paytida biz nafaqat miyamiz bilan, 
balki qoʻlimiz bilan ham ishlashimiz kerak. Faqat sinf devorlarida oʻrganish tez oʻzgaruvchan dunyo 
bilan hamqadam emas. STEAM yondashuvining asosiy farqi shundaki, bolalar turli xil mavzularni 
muvaffaqiyatli oʻrganish uchun ham miyani, ham qoʻllarini ishlatadilar. Ular olgan bilimlarni oʻzlari 
“uqib oladilar”. STEAM ta’lim muhitida bolalar bilimga ega boʻladilar va darhol undan foydalanishni 
oʻrganadilar. Shuning uchun, ular oʻsib ulgʻayganlarida va hayotiy muammolarga duch kelganda, atrof 
muhitning ifloslanishi yoki global iqlim oʻzgarishi boʻladimi, bunday murakkab masalalarni faqat turli 
sohalardagi bilimlarga tayanib va birgalikda ishlash orqali hal qilish mumkinligini tushunadilar. Bu yerda 
faqat bitta mavzu boʻyicha bilimga tayanish yetarli emas. Amaliy qobiliyatga e’tibor berib, talabalar 
oʻzlarining irodasini, ijodkorligini, moslashuvchanligini rivojlantiradi va boshqalar bilan hamkorlik 
qilishni oʻrganadi. Ushbu koʻnikmalar va bilimlar asosiy ta’lim vazifasini tashkil etadi, ya’ni. bu butun 
ta’lim tizimi nimaga intilish keraklini koʻrsatadi. Bu nazariya va amaliyotni birlashtirishning mantiqiy 
natijasidir. STEAM Amerikada ishlab chiqilgan. Ba’zi maktablar bitiruvchilarning martabalarini e’tiborga 
olishdi va fan, texnologiya, muhandislik va matematika kabi fanlarni birlashtirishga qaror qilishdi va 
STEM tizimi shu tarzda shakllandi. (Fan, texnika, muhandislik va matematika). Keyinchalik bu yerda Art 
qoʻshildi va endi STEAM oxirigacha shakllandi. Oʻqituvchilar ushbu mavzular, aniqrogʻi ushbu fanlardan 
bilimlar kelajakda talabalarning yuqori malakali mutaxassis boʻlib etishishiga yordam beradi, deb 
hisoblashadi. Oxir oqibat, bolalar yaxshi bilim olishga intilishadi va uni darhol amalda qoʻllashadi.
Xulosa qilib aytganda, shuni ta’kidlashni istardikki, an’anaviy oʻqitish uslublari bilan 
taqqoslaganda, oʻrta maktabdagi STEAM yondashuvi bolalarni tajribalar oʻtkazishga, modellar tuzishga, 
mustaqil ravishda musiqa va filmlar yaratishga, oʻz g‘oyalarini haqiqatga aylantirishga va yakuniy 
mahsulotni yaratishga undaydi. Ushbu ta’limni maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalar ta’lim va tarbiya 
jarayonida qoʻllash va amaliyotga keng joriy erish orqali ularga nazariya va amaliy koʻnikmalarni 
samarali tarzda birlashtirishga imkon beradi va universitetga kirish va keyingi oʻqishni osonlashtiradi.