Universitetining pedagogika instituti maktabgacha

1
 
Chinese Zhusuan, knowledge and practices of mathematical calculation through the abacus 

---

233 
Ular bolalar faoliyatining doimiy o‘zgarishini o‘z ichiga oladi: guruh bo‘lib ishlash, mustaqil faoliyat, 
gimnastik mashqlar, barmoq o‘yinlari, mantiqiy topshiriqlar va vazifalar, faol o‘yinlar va nofaol o‘yinlar. 
Mental arifmetikani o‘qitish usullari: 
-
bir vaqtning o‘zida ikki qo‘l bilan ishlash qobiliyatini rivojlantirish. Bola abakusdagi toshlar 
o‘rnini tezda o‘zgartirishni, murakkab misollarni yechishni o‘rganadi. Ushbu harakatlar ikkala yarim 
sharlar bilan mustahkam aloqalarni o‘rnatadi va ularning uyg‘un rivojlanishini rag‘batlantiradi, xotira, 
mantiq, tasavvur va ijodkorlikni rivojlantiradi. 
-
bolaning fikrlash tezligini rivojlantirish. Abakus raqamlarni xuddi rasmlar ko‘rinishida tasavvurda 
ko‘rish imkonini beradi. Shuning uchun, har qanday yoshdagi bolalar hatto raqamlar bilan juda murakkab 
operatsiyalarni bajarishni deyarli bir zumda o‘rganadilar. 
-
Diqqat va konsentratsiyani rivojlantiradi. 
-
yashirin iste’dod va imkoniyatlarni rag‘batlantiradi. Eshitish, tasavvur va xotirani rivojlantiradi. 
-
Vizual misollar bilan matematik operatsiyalar. Bu tasavvur va ijodkorlikni rivojlantirishga 
yordam beradi. 
Ilk mashg‘ulotlar jarayonida bolalar “Mental arifmetikaga kirish. Abakus va uning dizayni: kata va 
kichik do‘stlar” bilan tanishib oladilar. Bu jarayonda barmoqlarni to‘g‘ri ishlatish, abakus bilan ishlashda 
ikki qo‘lni ishlatish texnikasi, qo‘llar motorikasi yoki barmoq gimnastikasiga e’tibor qaratilsa, keying 
mashg‘ulotda bolalarga mantiqiy topshiriqlar berib boriladi. 
Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida mental arifmetika kursi taxminan 2,5 yil davom etadi. Kurs 
oxirida bolalar ongida turli xil vazifalarni mustaqil ravishda hisoblashga qodir bo‘ladilar. 
Bugungi kunda yurtimizdan mental arifmetikaga qiziqadigan bolalar ko‘paymoqda va ular Xalqaro 
olimpiadalarga qatnashib, yurtimiz bayrog‘ini baland ko‘tarmoqdalar.