|
Xulosa
Asosiy makroiqtisodiy hisoblar orasida pul-kredit hisoblari bir qancha
sabablarga ko‘ra muhim rol o‘ynaydi.
Birinchidan, asosida pul yotgan bozor iqtisodiyotida moliyaviy tizim
sektorlararo resurslar oqib o‘tadigan vositachi vazifasini bajaradi. Pul-kredit
sektori iqtisodiyotdagi barcha moliyaviy oqimlar bo‘yicha hisob-kitob markazi
hisoblanib, ushbu sektorning hisoblarida moddiy resurslarni sektorlararo harakatini
ifodalaydigan oqimlar dinamikasini aks etadi.
Pul, pul aylanishi, pul tizimi iqtisоdiyotning eng asоsiy markaziy mua
mmоlaridan biri, ya’ni «qоn tоmiri» hisоblanadi. Pul tizimining to‘g‘ri faоliya
ti darоmadlar va хarajatlarning dоiraviy aylanishiga hayotiy kuch bеradi.
Ayn
i vaqtda yagona elektron platforma Markaziy bankning bozor operatsiyalari orqali
qisqa muddatli foiz stavkalariga tezkor ta’sir ko‘rsatish imkoniyatlarini
kengaytiradi va pul-kredit siyosati uzatish mexanizmining foiz kanali ta’sirini
kuchaytiradi.Inflyatsion
targetlash
rejimida
pul-kredit
sohasida
amalga
oshiriladigan choralar shaffofligini oshirishga va asossiz inflyatsion kutilmalarning
oldini olishga qaratilgan kommunikatsion kanalining amal qilishi muhim ahamiyat
kasb etadi.Shundan kelib chiqqan holda,Markaziy bank qabul qilinayotgan qarorlar
sabablari hamda mohiyatini elektron va bosma ommaviy axborot vositalari orqali
aholi va biznes hamjamiyatiga tushuntirish bo‘yicha faol ish olib boradi.Pul-kredit
siyosati sohasida amalga oshirilayotgan o‘zgarishlar va kutilayotgan natijalarni
keng jamoatchilikka yetkazish va ular tomonidan ma’lumotlarni to‘g‘ri qabul
qilinishini ta’minlash maqsadida e’lon qilinadigan axborotlarda soha mutaxassisi
bo‘lmaganlar uchun tushunarli bo‘lgan til va atamalardan foydalaniladi.Shu bilan
birga, aholining moliyaviy savodxonligini oshirish borasida olib borilayotgan
ishlar ko‘lami kengaytirib boriladi.
Pul-kredit siyosatini amalga oshirishning aniq strategiyasini ishlab chiqish
va uning instrumentlaridan samarali foydalanish vazifasi ko‘p jihatdan Markaziy
bank tomonidan amalga oshiriladigan tahlil va prognozlar sifatiga bog‘liq.Puxta
ishlab chiqilgan makroiqtisodiy prognozlarga asoslangan pul-kredit siyosati ichki
moliya bozorlaridagi noaniqliklarni kamaytiradi, qabul qilinayotgan qarorlar
mohiyatini tushuntirishni yengillashtiradi va uning yo‘nalishlarini oldindan
aniqlash imkonini yaratadi.Bugungi kunda Markaziy bank xalqaro amaliyotlar
asosida prognozlash ishlarini tashkil etishning boshlang‘ich bosqichida turibdi.
Bunda inflyatsiya darajasini prognozlashning dastlabki modellarini tuzish borasida
ilk qadamlar tashlangan.
Xususan, ARIMA (avtoregressiya – suzuvchi o‘rtachaning integrallashgan
modeli) modelida iste’mol narxlarining guruhlashtirilgan indeksini qo‘llash va
sinovdan o‘tkazish boshlandi.Shu bilan birga, OLS (eng kichkina kvadratlar usuli)
i VAR (vektorli avtoregressiya) modellari ham qo‘llanmoqda.2018-2021 yillarda
inflyatsiya va bank tizimidagi likvidlilikni omillar bo‘yicha tahlil qilish, to‘lov
balansi statistikasini zamonaviy usullar asosida tuzish, asosiy makroiqtisodiy
hamda pul-kredit ko‘rsatkichlarini prognozlash va modellashtirish instrumentlarini
takomillashtirish bo‘yicha ishlar yanada kuchaytiriladi.
Zaruriy ma’lumotlar bazasini shakllantirish bilan bir qatorda yarimtarkibiy
va tarkibiy modellar asosida qo‘llaniladigan modellar ro‘yxatini kengaytirish
ko‘zda tutilmoqda.Shu bilan birga, Markaziy bank tomonidan 2018 yildan boshlab
iqtisodiyotdagi inflyatsion kutilmalarni aniqlash borasida o‘tkazilayotgan so‘rovlar
va kuzatuvlar inflyatsion xatarlarni chuqur o‘rganish, pul-kredit siyosatini ishlab
chiqish va samarali amalga oshirishda ko‘mak beradi.Markaziy bank xalqaro
moliya institutlari va xorijiy mamlakatlar markaziy banklari bilan ham hamkorlikni
sifat jihatdan yangi darajada davom ettiradi.
Pul-kredit siyosatini takomillashtirish va uning instrumentlari rolini
kuchaytirish, bank tizimi likvidligini tahlil qilish va prognozlash hamda pul
bozoridagi operatsiyalar samaradorligini oshirish maqsadida 2018-2021 yillarda
Xalqaro valyuta jamg‘armasining maxsus texnik missiyalarini jalb qilish, xorijiy
mamlakatlar markaziy banklari ilg‘or tajribasini o‘rganish va o‘zaro tajriba
almashish amaliyotini kengaytirish ko‘zda tutilmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
