Universiteti voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, M. A. Qdirova

‘yinchining to‘p bilan ijro etiladigan harakati 
bularga — 
hujum usulin tanlash, uni o ‘z vaqtida va sam arali qo'llash ch o - 
ralari kiradi. 0 ‘yinchi raqibga xavf solishi, ruxiy ta ’sir etishi, to 'p
kiritish usullarini alm ashtirib uni chalg'itishi, turli o'zgaruvchan 
y o ‘nalishlarda aniq zarba berib, raqibning him oya tizim ini izdan 
chiqarishi, goh kuchii, goh sekin, goh chalg‘ituvchi zarbalar berib 
psixik m uvozanatni buzishga urinishi m um kin. B undan tashqari, 
hujum zarbalariga uzatiladigan to 'p tezligi va yo‘nalishini o ‘zgartirib 
turish h am yaxshi natija beradi.
T o ‘p kiritishni o ‘zgartiruvchan taktika bilan am alga oshirish 
raqibni to 'p qabul qilishiga va maqsadli hujum ni tashkil qilishiga 
salbiy ta ’sir k o ‘rsatadi. K o‘p in c h a to ‘p kiritish ochkoga erishish 
bilan y aku nlan adi. B unday im koniyat sakrab kuch bilan to ‘p 
kiritish, m aydonning qaltis joylariga to 'p kiritish orqali q o 'lg a 
kiritiladi.
Uzunlashtirilgan arg‘imchoq
M aqsadi
Olti nafar him ovachi o ‘yinchilarda birinchi to ‘pdan zarba berish 
ko‘nikm asini shakllantirish.
Shaylanish
Olti nafar o 'y in ch i him oya holatida — A to m o n d a joylashadi. 
T o 'p n i qabul qiluvchi, u zatu vch i va h uju m ch i — В to m o n d a
joylashadi. B oshqa guruh qayd etilgan uch nafar o ‘yinchini В
136

---

to m o n d a kutadi. H ar bir to m o n to 'p qabul qiluvchi uzatuvchi va 
hujum chidan iborat b o ‘ladi (har qanday hujum ga tayyor holatda 
turadi). T ren e r A to m o n d a uzoqroqda to 'p li savat bilan joylashadi. 
T rener yordamchisi A tom ondagi m ashqiar hisobani nazorat qiladi.
Mashqni qo‘Uash
1. T ren er to 'p n i В tom ondagi qabul qiluvchiga tashlaydi.
2. Uchlikdagi o ‘yinchilar to 'p n i qabul qilishga, uzatishga va 
m ashqni tugatishga intiladi. M ashq natijasiga ochko beriladi.
3. Agar A to m o n to 'p n i to'sish im koniyatiga ega bo'lsa yo uni 
qabul qilish, yo uzatishga q od ir b o 'lsa, unda A to m o n ochko 
oladi. Q ism an to 'siq qo'yish to 'p n i tu shirm asdan uzatish ham
ochkoga sazovor bo'ladi.
4. U ch in ch i g u ru h В to m o n d a q o lad i, toki to 'p tu sh m a - 
gunicha, keyin joy alm ashinadi.
A
с 4
X
X 
X
4
4
\
\
\
x
\
X 
X
----- *--
\
' S ,
X 
\
4
OH, 
\
\
1
v 
f
\
*
4 /
ps
137

---

5. 
0 ‘yin birinchi uchlik 5 ochko olm agunicha yoki him oya- 
chilar 15 m arta g ‘alabaga erishguncha davom etadi. Keyin boshqa 
guruhlar tom onlarga m ashqni bajarish uchun kirishadi.