Universiteti a. A. Pulatov voleybol nazariyasi va

JAMI: 
- 
1560 s 
Bir tayyorgarlik yilida mashg‘ulotlar soni 460 tani tashkil etadi. Shug‘ulla-
nuvchilar soni 12 kishi. Musobaqalar soni 70 ta atrofida bo‘lishi mumkin.
Voleybolchilarning jismoniy tayyorgarligi quyidagi me’yoriy ko‘rsat-
kichlar asosida baholanadi (erkaklar): 
- tezkorlik – “archasimon” yugurish (94 
m
): 
- uzatuvchi o‘yinchilar – 22,0-22,5 
sek
; 

---

390 
- hujumchi o‘yinchilar – 23,0-23,5 
sek
; 
- joydan vertikal sakrash: 
- uzatuvchi o‘yinchilar – 85-80 
sm
; 
- hujumchi o‘yinchilar – 90-85 
sm
; 
- yugurib kelib sakrash: 
- uzatuvchi o‘yinchilar – 345-340 
sm
; 
- hujumchi o‘yinchilar – 355-350 
sm
. 
Texnik-taktik tayyorgarlik: 
- to‘p kiritish – 45-50%; 
- birinchi to‘pni uzatuvchiga yetkazib berish – 75-80%. 
Hujum: 
- muvaffaqiyatli – 50%; 
- muvaffaqiyatsiz – 10%; 
- samaradorlik – 40-42%. 
To‘siq qo‘yish:
- foydali to‘siq – 50%; 
- muvaffaqiyatli – 15%; 
- muvaffaqiyatsiz – 5%. 
Mashg‘ulotlar odatda kuniga 2 marta o‘tkaziladi. Ertalbki mashg‘ulot 
aksariyat o‘yin texnikasi, taktikasi va taktik kombinatsiyalarni takomillashtirish, 
yangi texnik-taktik modellarni o‘zlashtirishga bag‘ishlanadi.
Kunning ikkinchi yarmida o‘tkaziladigan mashg‘ulotlar yuqori shiddatda 
turli o‘yin modellarini o‘zlashtirish, ustuvor taktik modellar asosida o‘yin mash-
g‘ulotlarini tashkil qilishga mo‘ljallanadi. 
Yuqori malakali voleybolchilar mashg‘ulotlarida ish qobiliyatini takomil-
lashtirish, keskin yuklamalardan so‘ng uni tiklab borish va shu qobiliyatni 
kuchaytirish choralari qo‘llashga qaratiladi. 
Nazariy mashg‘ulotlarda bo‘lajak raqib jamoalar o‘yin modellari video-
materiallar asosida o‘rganiladi va shu modellar amaliy mashg‘ulotlarda sinab 
boriladi ham shakllantiriladi. 

---

391 
Mazkur toifali voleybolchilarda tayyorgarlik turlari (jismoniy, texnik-
taktik)ning shakllanish dinamikasi maxsus me’yoriy test mashqlar yordamida 
muntazam nazorat qilinadi. Olingan natijalar asosida mashg‘ulotlar mazmuni, 
hajmi, shiddati, muddati va yo‘nalishlarga maqsadli o‘zgartirishlar kiritiladi.
Mashg‘ulotlar samaradorligini aniqlash va rasmiy musobaqalarga tayyor-
garlik ko‘rish maqsadida har haftada nazorat o‘yinlari, modellashtirilgan 
o‘yinlar va o‘rtoqlik uchrashuvlari o‘tkazilib turilishi darkor. Yuqori malakali 
voleybolchilar tayyorlash jarayonini tashkil qilish tartibi 21-sxemada keltirilgan. 

---

392 
105-rasm 

---

393