Universal gatlarning strukturasi

5. Universal GATlarning strukturasi

Namunaviy universal GATning strukturaviy sxemasini ko‘rib chiqamiz (1.2-rasm). Bunday GAT sxemasida to‘rtta katta komponentlarni:

yadro, ma’lumotlarni import/eksport qilish kichik tizimini, GAT funksionalini kengaytirish vositalarini va foydalanuvchining grafik interfeysini ajratib ko‘rsatish mumkin.
GAT yadrosi quyidagi kichik tizimlardan iborat.
Ichki MBBT – ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi. Zamonaviy GATlarda barcha ma’lumotlar (fazoviy va atributiv), odatda, ichki MBBT yordamida saqlanadi va ishlanadi. Bunday MBBT fazoviy funksiyalar bilan to‘ldirilgan an’anaviy relyasion MBBTga asoslanishi barobarida, noldan boshlab ishlab chiqilgan ham bo‘lishi mumkin. Bunday MBBT yordamida so‘rovlar mexanizmidan (shu jumladan SQL-so‘rovlardan) foydalanib, ma’lumotlarni qidirish, umumlashtirish, guruhlash va h.k. masalalarni samarali echish mumkin.
Aksariyat GATlarda tashqi MBBTlardan foydalanish imkoniyati mavjud. Odatda tashqi ma’lumotlar bazalarida atributiv ma’lumotlar saqlanadi, fazoviy ma’lumotlar esa lokal tarzda yoki fayl-serverda saqlanadi. Bu holat shu bilan bog‘liqki, aksariyat relyasion MBBTlar fazoviy ma’lumotlar bilan ishlamaydi. Biroq ba’zi sanoat MBBTlari uchun nafaqat bunday ma’lumotlarni saqlash, balki ularga samarali ishlov berishimkoniyatini beruvchi echimlar mavjud (Oracle Spatial, MapInfo SpatialWare va boshq.).
Fazoviy tahlil kichik tizimi fazofiy munosabatlarni tahlil qilish, overley operatsiyalarini bajarish, bufer zonalarini tuzish va boshq. uchun funksiyalar bibliotekasini o‘zida ifodalaydi (tahlil masalalari 5-bobda batafsilroq bayon etilgan).





1.2-rasm. Universal GATning strukturaviy sxemasi


Kartografik proeksiyalash kichik tizimi bir kartografik tizimdan boshqasiga yoki koordinatalarning ekran tizimiga koordinataviy o‘zgartiruv ishlarini bajarish uchun mo‘ljallangan.
Vizuallashtirish kichik tizimi fazoviy ma’lumotlarni mashinaviy grafika vositalarini qo‘llab, ko‘p qatlamli karta ko‘rinishida aks ettirish imkoniyatini beradi. Bunda kichik tizim ham vektorli, ham rastrli ma’lumotlar bilan ishlay oladi. Vektorli redaktor kichik tizimning ajralmas qismi hisoblanadi, u yangi ma’lumotlarni kiritish va mavjudlarini tahrirlash imkoniyatini beradi. Vizuallashtirish kichik tizimi kartografik proeksiyalash kichik tizimi bilan uzviy bog‘langan.
Bosmadan chiqarish kichik tizimi GATda shakllantirlgan kartalar, hisobotlar va boshqa materiallarni bosib chiqarish imkoniyatini beradi. Odatda GATda bosma maketini shakllantirish imkoniyati bo‘ladi, unda
shakllantirilgan kartografik materiallarni joylashtirish, ularning tashqi ko‘rinishini sozlash va so‘ngra bosishga chiqarish mumkin.