ÜNİte I bir kahraman doğuyor batiya açilan kent selaniK

KUVA-YI MİLLİYE

Kuva-yı milliye, işgaller karşısında, halkın hare­kete geçerek kendi bölgelerini korumaya çalışan direniş hareketidir.

İlk Kuva-i Milliye kıvılcımı (ilk silahlı direniş) Güney Cephesi'nde Hatay Dörtyol'da 19 Aralık 1918’de

Fransızlara karşı başlamıştır. Bunun en önemli nedeni, Fransızların işgallerine Ermenileri ortak etmeleridir.

Amaçları	Düşmanın ilerleyişini yavaşlatmak Düzenli ordunun kurulması için zaman kazandırmak Rum ve Ermeni çetelerinin baskınlarını önlemek Türk milletinin düşmana karşı direnme azmini, şuurunu ve kurtuluş umudunu güçlendirmek
Özelikleri	Düzenli bir ordu niteliğine sahip değildi. Eli silâh tutan herkesin ka­tıldığı küçük silâhlı gruplardı. Her türlü ihti­yaçlarını halk karşılıyordu. Milli Mücadele’nin ilk silahlı direniş gücü olmuşlardır. Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra Anadolu’nun işgali üzerine başlayan bölgesel hareketlerdir. Kuva-ı Milliye birlikleri arasında ilişki az olup, kendi bölgelerini kurtarmaya çalışmışlardır. Tek bir merkeze bağlı değillerdir. Mondros Ateşkes Antlaşması ile terhis edilen askerler de bu harekete katılmışlardır. Ortak düşünce, vatan topraklarını savun­mak ve Türk Milleti'ni onuruyla yaşatmaktı. Sadece kendi bölgelerini korumaya yönelik kuruldular.
Yararları	İşgalci güçlere büyük zararlar vermiştir. Düşmanın ilerlemesi yavaşlatmıştır. Yunan ordularının Anadolu’da rahatça ilerlemelerini engellemişlerdir. Türk köylerini Rum ve Ermeni çetelerinin saldırılarına karşı korumuşlardır. Halka moral vermiş ve ulusal bilincin gelişmesine katkı sağlamıştır. Düzenli ordu kuruluncaya kadar halkı korumuştur. TBMM'ye karşı başlayan iç ayaklanmaların bastırılmasında çok önemli fayda sağlamıştır. Kurtuluş Savaşı'nın örgütlenmesi için zaman kazandırmıştır. Düzenli ordunun kurulması ve teşkilatlanması ortam oluşturmuştur. Kuva-ı Milliye, düzenli ordular kuruluncaya kadar TBMM'ye zaman kazandırmış ve ülkede TBMM'nin hâkim ve tek güç haline gelmesine ortam hazırlamıştır. Kuva-ı Milliye daha sonra kaldırılarak Düzenli Ordu kurulmuştur (8 Ekim 1920).
Sakıncaları	Askerlik tekniğini yeteri kadar iyi bilmemeleri, dağınık, düzensiz olarak mücadele etmeleri Belli bir merkezden yönetilmemeleri Kendi ihtiyaçlarını karşılamak için halktan zorla para ve malzeme toplamaları Düzenli düşman ordularını durduracak güçten yoksun olmaları. İşgalleri kesin olarak durduramamaları Hukuk devleti anlayışına ters davranarak suçlu gördüklerini kendileri cezalandırmaları Anadolu’nun kesin olarak işgallerden kurtarılmak istenmesi TBMM ile yeni Türk Devletinin temelleri atılmıştı. O halde devletin düzenli bir ordusu da olma­lıydı düşüncesi

A-Kuva-yı Milliyenin Özellikleri

1-İşgallere tepki olarak ortaya çıktılar.

2-Düzensiz birliklerdir

3-Bölgesel olarak hareket ettiler.

4-Düzenli ordu kurulana kadar düşmanı oyaladılar.

5-Düzenli ordunun temelini oluşturdular.

6-TBMM’ye karşı oluşan isyanları bastırdılar.

7-Desteğini halktan aldılar.

8-Tutarsız davranışları halk ile kuva-yı milliyenin vurucu gücü olan milislerin arasını açtı.

9-Ortaya çıkışında işgaller ve işgaller karşısında Osmanlı Devletinin tepkisizliği etkili oldu

10-Milli cemiyetlerin silahlı koludurlar.

11-Disiplin ve birlikten yoksun oluşları en büyük eksiklikleridir

MONDROS’TAN SONRA KURULAN CEMİYETLER
ZARARLI CEMİYETLER		YARARLI CEMİYETLER
AZINLIKLARIN KURDUĞU CEMİYETLER	MİLLİ VARLIĞA DÜŞMAN CEMİYETLER	Doğu Anadolu Müdafaa - i Hukuk Cemiyeti :• Doğu Anadolu’da bir Ermeni ve Kürt devletinin kurulmasını engellemek amacıyla kurulmuştur. • Erzurum Kongresi’nin toplanmasını sağlamıştır.
Mavri Mira Cemiyeti :Cemiyetin merkezi İstanbul’daki Rum Patrikhanesi’dir. • Yunan hükümetine bağlı olarak çalışan cemiyetin amacı, İstanbul’u da içine alan bir Bizans Devletini ( Megola İdea’yı gerçekleştirmek amacıyla )kurmak kurulmuştur. Faaliyet alanı Trakya topraklarıdır.	Kürt Teali Cemiyeti :• İngilizlerden destek alan cemiyet, Güneydoğu Anadolu’da bağımsız bir Kürt Devleti kurmayı amaçlamıştır. NOT: Ülke bütünlüğünü bozma amacı taşıdığından bu yönü ile diğer cemiyetlerden ayrılır.
		Trakya Paşaeli Müdafaa - Hukuk Cemiyeti :Trakya’nın Yunanistan’a verilmesini engellemek amacıyla Edirne’de kurutmuştur. Rum çetelerine karşı silahlı mücadele yürütmüşlerdir. Mondros’tan sonra kurulan ilk direniş cemiyetidir(2 Aralık 1918)
Pontus Rum Cemiyeti :• İstanbul’daki Rum Patrikhanesi’ne bağlı olarak faaliyet göstermiştir. • Amacı Doğu ve Orta Karadeniz bölümünde Trabzon Rum İmparatorluğu’nu yeniden kurmak	İslam Teali Cemiyeti :• Medrese hocaları tarafından kurulan cemiyet, Kurtuluşun dini kurallara ve hilafete bağlı kalınarak sağlanabileceğini savunmuştur.	İzmir Müdafaa - i Hukuk Cemiyeti :• İzmir ve çevresinin Yunanistan’a verilmesini engellemek amacıyla kurulmuştur. • Bölgenin Türklere ait olduğunu basın - yayın yoluyla duyurmaya çalışmışlardır.
Taşnak ve Hınçak Cemiyetleri :Merkezi İstanbul Ermeni Patrikhanesi’dir. • Cemiyetin amacı Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermenistan Devleti kurmaktır.	Hürriyet ve İtilaf Fırkası :• İttihat ve Terakki’ye karşı olanlar tarafından kurulmuştur. • Milli Mücadeleye karşı hareket etmiş ve TBMM’ye karşı çıkan isyanları desteklemişlerdir.	Reddi İlhak Cemiyeti :• İzmir’in işgalinden önce kurulmuştur. • Balıkesir ve Alaşehir kongrelerinin toplanmasında etkili olmuştur. Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti: Anadolu’nun işgalini protesto etmek için Sivas’ta kuruldu
Etnik - i Eterya Cemiyeti: :Fener Rum Patrikhanesi tarafından yönlendirilmiştir. *Mavri Mira ve Pontus Rum cemiyetlerinin çalışmalarını destekleyen cemiyetin amacı, Rumların yaşadığı tüm toprakların Yunanistan’a katılmasını sağlamak ve Yunan Devletini kurmaktır.Ege Bölgesinde faaliyet göstermiştir.	İngiliz Muhipleri Cemiyeti: • İngiliz mandasını savunanlar tarafından kurulmuştur. • Anadolu’da ulusal direnişe karşı çıkan ayaklanmaları desteklemişlerdir.	Kilikyalılar Cemiyeti: :• Adana ve çevresinde örgütlenmiş, Fransız ve E meni işgallerine karşı faaliyet göstermişlerdir.
		Trabzon Müdafaa - i Hukuk - u Milliye Cemiyeti • Amacı Trabzon ve çevresinde bir Pontus Rum Devleti’nin kurulmasını engellemektir.
Alyans İsrail ve Makabi Cemiyetleri :Museviler tarafından kurulmuştur. • Osmanlı topraklarında çoğunluk sağladıkları bir yer olmadığı için etkili olamamışlardır. • Amaçları Filistin topraklarında bağımsız bir devlet kurmaktır.	Wilson İlkeleri Cemiyeti :• Kurtuluşun Amerikan mandası olunarak sağlanabileceğini savunmuşlardır. • Böylece ülkenin İtilaf Devletleri’nce parçalanmasının önleneceğini düşünmüşlerdir.	Milli Kongre Cemiyeti: • İstanbul Üniversitesi öğretim üyelerince kurulmuştur. • Amacı, Anadolu’daki tüm işgallerin haksızlığını basın - yayın yoluyla dünya kamuoyuna duyurmaktır NOT: Kuva-i milliye deyimini ilk kullanan cemiyettir. NOT:Ulusal Kurtuluşu savunmuştur bundan dolayı diğer cemiyetlerden ayrılır
Azınlık Cemiyetleri’nin Genel Özellikleri 1- Osmanlı Devleti’nin zor durumundan faydalanarak bağımsız devletler kurmaya çalışmışlardır. 2-İtilaf Devletleri tarafından desteklenmişlerdir. 3-İtilaf Devletlerinin işgallerine zemin hazırlamışlardır. 4-Wilson İlkelerine göre hareket etmişlerdir. 5-Mondros Mütarekesi, azınlıkların çalışmaları için uygun ze­min oluşturdu 6-Azınlıklar Osmanlı ülkesini sömürmek isteyen işgalciler tarafından kullanıldılar 7-Kiliseleri ve yabancı okullarını üs edindiler 8-Çıkardıkları olaylar ile TBMM’yi meşgul ettiler	Sulh ve Selamet-i Osmaniye Cemiyeti Kurtuluş’un padişah ve halifeye bağlı kalınarak gerçekleştirilebileceğini savunmuşlardır.	Milli Cemiyetlerin Genel Özellikleri 1-Türk halkının Mondros Mütarekesine ilk tepkisi­dir. 2-Basın yayın faaliyetlerinin elverişli olmasından, elçiliklerin varlığından ve merkez durumunda ol­masından dolayı İstanbul’u merkez edindiler 3-Milli mücadeleye örgütsel zemin hazırladılar 4-Halk arasında milli bilinci uyandırdılar 5-İşgalleri ve azınlıkların bölücü faaliyetlerini ön­lemeye çalıştılar 6-Bölgesel niteliklidirler 7-Mustafa Kemal gibi birleştirici bir liderden yok­sun oluşları en büyük eksiklikleridir. 8-İstanbul hükümetine, bağlı olmadıkları gibi; karşı da değillerdir. 9-Sivas kongresinden önceki en büyük eksiklikleri tek elden idare edilmemeleridir. 10-Türkçülük duyguları ile kurulmuşlardır. 11-Genellikle ittihatçılar tarafından kurulmuşlardır. 12-Programları bölgesel kurtuluşa yöneliktir. Bü­tünü kapsayan plan ve programları yoktur. 13-Önce basın yayın yoluyla propagandayı ilke edin­diyseler de; kanlı işgallerin başlamasıyla silahlı mücadeleyi başlattılar. 14-Sivas Kongresinde Anadolu ve Rumeli Cemiyeti adı altında birleştiler
	Milli Varlığa Düşman Cemiyetlerin Genel Özellikleri * Milli birlik ve bütünlüğü zedeleyici faaliyetlerde bulunmuşlardır. * Müslümanlar tarafından kurulmuşlar, İtilaf Devletleri tarafından desteklenmişlerdir. * Cemiyetlerin bir kısmı saltanat ve hilafet taraftarı, bir kısmı ise manda ve himaye taraftarıdır. * İtilaf Devletleri tarafından desteklenmişlerdir.

ZARARLI CEMİYETLER (KURULUŞLAR)

I-AZINLIKLARIN KURDUĞU CEMİYETLER
Cemiyetin Adı		Hakkında Kısaca Bilgi
Rumların Kurdukları	Mavri Mira Cemiyeti	İstanbul Rum Patrikhanesince kuruldu. Amacı; Çeşitli illerde çeteler kurmak ve Yunanistan lehine propaganda yapmaktır. (Büyük Yunan Devleti kurmak ve Bizans’ı yeniden canlandırmak)
	Pontus Rum Cemiyeti	Merzifon Amerikan Kolejinde kuruldu. Pontus adlı bir gazeteleri vardı. Amacı: Samsun ya da Trabzon merkez olmak üzere; İnebolu(Sinop)’dan Batum’a kadar bir Pontus Rum Devlet’i kurmak.
	Etnik-i Eterya	Amacı: Rumların yaşadığı her yeri Yunanistan’a katmak
Hınçak (çan sesi) ve Taşnak Cemiyetleri		Osmanlı Devleti’nde yaşayan Ermenilerce kurulmuştur. Amacı: Doğu Anadolu ve Çukurova’da bir Ermeni Devleti kurmak
Ermeni İntikam Alayları		Çukurova’da bir Ermeni Devleti kurmak için örgütlenmişlerdir.
Musevi Macabi Alyans Cemiyeti		Filistin’de bir İsrail Devleti Kurmak amacıyla örgütlenmiştir.
AZINLIKLARIN KURDUĞU CEMİYETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ Bulundukları yerdeki güvenliği bozarak 7. maddenin uygulanmasını sağlamak. Türkleri göçe zorlayarak kendi nüfuslarını çoğaltmak. Türk milli birliğini bozmak ve bağımsız devletler kurmak.

II-TÜRK VEYA MÜSLÜMANLARIN KURDUĞU CEMİYETLER (MİLLİ VARLIĞA DÜŞMAN CEMİYETLER)
Cemiyetin Adı	Hakkında Kısaca Bilgi
Kürt Teali Cemiyeti	İstanbul’da kuruldu. Amacı: Yabancı bir devletin himayesinde Doğu’da Kürt Devleti kurmaktır. Önemli bey ve aşiretlerin milli mücadeleyi desteklemeleri üzerine etkisine yitirmiştir.
Teali İslam Cemiyeti	İstanbul’daki medrese hocalarınca (müderris) kuruldu. Hilafet ve saltanata bağlılığı savunmuş, milli mücadeleye karşı çıkmıştır. Kurtuluşu halifenin buyruğu altına girmekte görmüşlerdir.
Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası	İstanbul’da kuruldu. Amacı: Padişah ve hilafete bağlı kalmayı sağlamaktı. Damat Ferit’i destekliyordu. Meşrutiyet yanlısıydı.
Hürriyet ve İtilaf	1911 yılında mecliste İttihat ve Terakki Partisine karşı bir tepki olarak kurulmuştur. Milli mücadeleye karşı çıkmıştır.
İngiliz Muhipleri Cemiyeti	İstanbul’da kuruldu. Amacı: Osmanlı Devleti ile İngiltere arasındaki dostluğu kuvvetlendirmek ve Osmanlı devletini İngiliz himayesine almaktır.
Wilson İlkeleri Cemiyeti	İstanbul’da, aydın, yazar ve gazetecilerce kurulmuştur. Osmanlı Devletinin kurtuluşunu ABD himayesine görmüşlerdir.
TÜRK VEYA MÜSLÜMANLARIN KURDUĞU CEMİYETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ Saltanata ve hilafete bağlı görünmeleri Milli mücadeleye karşı olmaları İşgalci devletlerce desteklenmeleri ya da işbirliği yapmaları Kurtuluşu yabancı himayesinde görmeleri

YARARLI (MİLLİ) CEMİYETLER Başlangıçta Türk’ün haklı davasını yayın yoluyla ve propagandayla savunmaya çalışmışlarsa da; işgalci devletlerin haksız tutumu ve İzmir’in işgali bu tür mücadelenin yeterli olamayacağını göstermiş ve silahlı mücadeleye başlamışlardır. Her Cemiyet bir zararlı cemiyete karşı kurulmuştu ve sadece kendi bölgesini savunuyordu, aralarında koordinasyon yoktu.
Cemiyetin Adı	Hakkında Kısaca Bilgi
Trakya Paşaeli Müdafa-ı Hukuk Cemiyeti	Edirne’de kuruldu. İlk kurulan cemiyettir. Amacı mütarekeden sonra azınlıkların taşkınlıkları ve işgaller karşısında Trakya'da yaşayan Türklerin haklarını koruyup, direnişi sağlamak ve gerekirse silahla karşı koymaktı. Mavri Mira Cemiyetine karşı kurulmuştur.
İzmir Müdafaa-i Hukuk-u Osmaniye Cemiyeti	2 Aralık 1918'de kurulmuştur. Cemiyet İzmir'in Yunanlılara verilmesini engellemeye, İzmir'in Türklüğü hakkında propaganda yoluyla dünya kamuoyunu inandırmaya ve haklarını korumaya çalışmıştır. Mavri Mira Cemiyetine karşı kuruldular.
İzmir Redd-i İlhak Cemiyeti	İzmir'de kurulan bu cemiyetin ilk adı "Müdafaa-i Vatan Heyeti" dir. İzmir'in işgalinden bir gün önce Redd-i İlhak Cemiyeti adını almıştır. Cemiyetin amacı; İzmir'in haksız olarak Yunanistan tarafından işgalini önlemek, İzmir ve çevresinin Türklere ait olduğunu dünyaya duyurmaktı. İzmir'in işgalinden sonra silahlı direnişe geçen Redd-i İlhak Cemiyeti'nin çalışmalarıyla Kuvay-ı Milliye birlikleri kuruldu. Ayrıca cemiyet Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerinin toplanmasında etkili olmuştur.
Şark Vilayetleri (Doğu Anadolu) Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti	Cemiyet ilk önce Doğu illerindeki Müslüman halkın haklarını korumak amacıyla İstanbul'da kuruldu. 10 Mart 1919'da "Erzurum Müdafaa-i Hukuk" şubesi açıldı. Erzurum Müdafaa-i Hukuk şubesi, Doğu Anadolu'nun Ermenistan'a verilmesini engellemek amacıyla hızla örgütlenmeye ve çevre illerle ilişki kurmaya başladı. Taşnak ve Hınçak Cemiyetine karşı kurulmuştur. Ayrıca cemiyet Ermenilerle mücadele etmek, Doğu illerinde Türklerin Ermenilere sayıca üstün olduğu kadar tarih, kültür ve uygarlık yönüyle de üstün olduğunu kanıtlamak için Fransızca Le Pays, Türkçe Hâdisât ve Albayrak gazetelerini çıkarmış, bu bölgeden göç edilmemesi, bilim, iktisat ve din alanlarında teşkilatların kurulması, bölgenin saldırılara karşı korunması, bölgenin haklarının savunulması gibi kararlar almıştır.
Trabzon Muhafaza-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti	Trabzon ve yöresine yönelik Rum Pontus Devleti'nin kurulmasını engellemek ve Ermeni iddialarına karşı bölge halkının haklarını savunmak amacıyla Trabzon'da kuruldu. Pontus Rum ve Etnik-i Eterya Cem. karşı kurulmuştur
Kilikyalılar Cemiyeti	Fransız ve Ermenilerin Adana ve çevresindeki emellerine ve işgallerine karşı 21 Aralık 1918'de Ali Fuat Paşa'nın girişimleriyle İstanbul'da kuruldu. Cemiyet, Adana'nın Fransız işgaline karşı savunulmasında etkili olmuştur. Ermeni İntikam Alayları ve Hınçak ve Taşnak Cem. Karşı kurulmuştur.
Milli Kongre Cemiyeti	II. Meşrutiyet döneminde Türkçülük fikrini ve Türk milliyetçiliği hareketini Milli Eğitim vasıtalarıyla yaymak amacıyla kurulan "Milli Talim ve Terbiye Cemiyeti" üyeleri tarafından 29 Kasım 1918'de İstanbul'da kuruldu. Partiler üstü bir cemiyet olarak kurulan Milli Kongre Cemiyeti'nin amacı; Türkler hakkında dünyada yapılmış ve yapılmakta olan propagandalara yayın yoluyla karşı koymak ve Türk milletinin haklarını, tarihi vazifelerini, medeni vasıflarını belirtmekti. 1919 yılında Milli Kongre Türkler hakkında tanınmış yazarların sözlerini, dünya kamuoyunda Türklerin durumu ve Ermenilerin Müslümanlara yaptıkları zulümler hakkında vesikalar ve Fransızca eserler yayımlayarak etkili olmuştur.
MİLLİ CEMİYETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra ( İzmir’in işgal edilmesiyle) kuruldular. Düşman işgalini önlemek ve Türk milletinin bağımsız yaşamasını sağlamayı amaç edinmişlerdir. Önceleri yayın yoluyla mücadeleyi, sonraları silahlı mücadeleyi benimsemişlerdir. Türk halkını teşkilatlandırmak için bölgelerinde kongreler toplamışlardır. Ortaya çıkmalarında Türk milliyetçiliği vardır; milli mücadelenin temelini atmışlardır. Sivas Kongresinde birleştirilerek Anadolu ve Rumeli Müdafa-ı Hukuk adını almışlardır (Daha sonra Halk Fırkası adıyla partiye dönüşmüştür.)

MİLLİ MÜCADELE
MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKMASI

(19 MAYIS 1919)
Samsun çevresindeki Türkler’in silahlanmasını ve teşkilatlanmasını engellemek için 9. Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Samsun’a gönderilmiştir. Samsunda yayınladığı raporda Rumlar’ın siyasi emellerinden vazgeçmeleri halinde karışıklığın kendiliğinden sona ereceğini belirtmiştir.

Not : 19 Mayıs 1919 Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcı kabul edilmektedir.
AMASYA GENELGESİ (22 HAZİRAN 1919)

Mustafa kemal milli birliği gerçekleştirmek ve Kurtuluş Savaşı’na çağrıda bulunmak amacıyla çeşitli komutanların da imza ve desteğini alarak Amasya’da yeni bir genelge yayınlamıştır. (Ali Fuat, Kazım Karabekir vs.) Buna göre ;

KARARLARI:

1-Vatanın bütünlüğü ve milletin istiklali tehlikededir. (Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesidir)

2-İstanbul hükümeti üzerine aldığı vazifenin gereğini yerine getirmemekte, bu da milletimizi yok göstermektedir.

3-Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. (Kurtuluş Savaşı’nın amaç ve yöntemi)

4-Milletin haklarını tüm dünyaya duyuracak bir kurul toplanmalıdır. (Temsil heyetinden bahsediliyor.)

5-Her bakımdan güvenli bir bölge olan Sivas’ta milli bir kongre toplanmalıdır. (Davet)

6-Bunun için yurdun her yanında 3 delege seçilmeli, seçimlerin yapılmadığı yerde halkın güvenini kazanmış 3 kişi belirlenip derhal yola çıkarılmalıdır.

7-Delegelerin belirlenmesinde, Müdafa-i Hukuk ve Redd-i İlhak Cemiyetleri ve belediyeler görevlendirilmiştir. (Böylece kurtuluş savaşını yayma ve millete maletme hedeflenmiştir).

8-Bütün bu işler büyük bir gizlilik içinde yapılmalı ve milli bir sır olarak saklanmalıdır.

9-10 Temmuz’da Erzurum’da doğu illeri adına bir kongre toplanacaktır.