Umurtqalilar

Nerv sistemasi. Amflbiyalarning bosh miyasini baliqlar miyasi bilan solishtirganda ulardagi bir qator progressiv belgi­ lar ko'rinadi. Buni avvalo amflbiyalarning oldingi miya yarim
sharlarining ancha yiriklashganligidan va nerv iplari yarim sharlar ichidagi miya qorinchalari tubinigi-
na emas, balki yonbosh hamda qopqog'ini ham qoplaganligidan ham bilsa bo'ladi.


51-rasm. Baqaning venoz sistemasi sxemasi:
1- venoz sinusi, 2 -tashqi b o ‘yinturuq vena, 3 -ichki bo^yinturuq vena, 4 -terining katta venasi, 5 - o ‘mrov osti vena, 6 -oldingi kovak vena, 7-keyingi kovak vena, 8-son venasi, 9 -quym ich venasi, 10-yonbosh venasi, 11 - buyrak qopqa venasi, 12-ichak osti venasi, 13-jigar qopqa vena­
si, 14 -jigar venasi, 15-qorin venasi, 16-o'pka venasi, n 17-buyraklar (venoz qon qora rangda, arterial qon chiz­
iqlar va aralash qon nuqtalar bilan ko‘rsatilgan).


Yuqorida aytilgan progressiv belgilari bilan bir qatorda baqalar baliqlarga nisbatan sekin harakatlanishi tufayli ular harakatini va tana muvozanatini boshqarib turadigan miya- chasi kamroq rivojlangan.
Baqa bosh miyasini o'rganish uchun tanasidan va boshidan terisini shilib oling. Natijada yupqa bosh tepa suyaklarining ostida joylashgan bosh miya shakli ko'rinadi. So'ngra miya qutisining kesilgan suyaklarini pinset bilan olib tashlang. Endi baqaning boshini o'zingizga qaratib aylaritiringda, qaychi bi­ lan orqa miya kanalining ustki yoylarini kanal bo'ylab kesib chiqing. Kesishdan hosil boigan suyak parchalarini olib tash- lasangiz, orqa miyani ko'rish imkoniyati tug'iladi. Baqaning bosh miyasi besh boiimdan iborat.
Endi bosh miyani ustki tomondan ko'rinishi bilan tanishib chiqing (52-rasm). Agar miya tuzilishini yuqoridan pastga qa- rata kuzatasak, birinchidan oldingi miyaning hidlov boiaklaridan chiquvchi juft hidlov nervlarini ko'ramiz. Undan pastroqda chuqur yoriq orqali bir-biridan ajralgan old­ ingi miya yarim sharlari joylashgan. Keyin ulardan pastroq­ da oraliq miyani ko'rish mumkin. Uning ustida epifiz (ichki sekretsiya bezi) joylashgan. Oraliq miya orqasidan o‘rta mi­ yaning yumaloq ko‘ruv bo'laklari joy olgan. Kichkina o'qlov shaklli miyacha uzunchoq miyaning to'rtinchi miya qorin- chasining oldingi qismini qoplab ko'ndalangiga joylashgan. Uzunchoq miya orqa miyaga sezilmasdan qo'shilib ketadi. Amfibiyalar bosh miyasidan o'n juft bosh nervlari chiqadi.
I 4 8 9

52-xasm. Baqaning bosh miyasi, yonidan ko'rinishi:

90