Umurtqalilar

Chanoq kamari. Chanoq kamari o'rta chiziq bo'ylab tog'ay orqali birikadigan ikkita simmetrik palladan iborat. Har qaysi раЙа uchta: dorzal joylashgan yonbosh suyagi, ventral o'rin olgan quymich suyagi va qov suyaklaridan tashkil topgan (71-rasm). Bu uchta suyak orqa oyoqlarining birikishi uchun quy-mich kosasini hosil qiladi. Sudralib yuruvchilarda o'ng va chap quymich hamda qov suyaklari o'zaro birikkan, bun­ day chanoq kamari yopiq kamar deb ataladi.


71-rasm. Echkemarning chanoq kamari (ostki tomondan ko'rinishi): 1-yonbosh suyagi, 2-qov suyagi, 3-quym-
ich suyagi, 4-chanoq kosasi, 5- dumg‘aza umurtqalari.


Echkemar oyoqlari skeleti. Echkemarning oyoq skelet­ lari quruqlikda yashovchi barcha umurtqali hayvonlarning oyoqlari kabi tipik besh barmoqli sxema asosida tuzilgan. Oldingi oyoqning proksimal bo'lim i — yelka — bitta yelka suyagidan, ikkinchi bo'lim — bilak — ikkita: tirsak suyagi bilan bilak suyagidan iborat (72-A-rasm). Bilaguzuk ikki qator bo'lib joylashgan, nisbatan mayda suyakchalardan tashkil


topgan. Ulaming yonboshida oltinchi barmoq qoldig'i hisob- lanuvchi bitta —noksimon suyakcha bor. Kaft bir qator o'mash- gan beshta uzunchoq suyakdan iborat. Bularga har qaysisida uzunasiga o'rnashgan bir nechta suyakchalardan iborat besh qator barmoq falangalari birikadi. Oxirgi falangalardan tir- noqlar o'sib chiqqan. Sudralib yuruvchilarda oyoq kafti ha- rakatini ta’minlovchi bo'g'imi ikki qator bilaguzuk suyaklari orasida bo'ladi. Bu interkarpal (bilaguzuk oralig'i) deb ata­ ladigan bo'g'im ni hosil qiladi.