Umurtqalilar zoologiyasi

S— i 
f Y 
30-rasm. Suyakli baliqlar qon aylanish 
sistemasi sxemasi: 
1-yurak b o ‘lm asi, 2-yurak qorinchasi, 3-aorta pi- 
yozc hasi, 4 -qorin aortasi, 5 -olib ke luvc hi jabra ar- 
teriyalari, 6 -olib ketuvc hi jabra arteriyalari, 7-aorta 
ildizi, 8 -orqa aorta, 9 -uyqu arte riyasi, 1 0 - o ‘mrov 
arteriyasi, 11-dum ve nasi, 12 -keyngi o ‘ng kardinal 
vena, 13 -keyngi chap kardinal vena, 1 4 -buyrak qonqa 
sistem asi, 15-ic hak osti ve nasi, 16-jigar qopqa s iste- 
m asi, 17 - kyuve rov quyilis hi, 18-jigar ve nas i, 19- 
oldingi kardinal vena (venoz qonli tomirlar qora rangga bo 
‘yalgan). 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
Jigar qopqa venasi 
ichakdan mustaqil boshlanadi. Bu 
vena jigarda kapillyarlarga boiinadi va shu kapillyarlar yana 
birlashib venoz sinusga quyiladigan 
jigar venasiga 
aylanadi. 
Tog'ayli baliqlarga xos juft suzgichlardan qon olib keluvchi 
yonbosh venalar 
suyakli baliqlarda boimaydi. 
Baliqlarning yuragida hamma vaqt venoz qon boiadi. Qon 
aylanish doirasi bitta; bunda arterial qon venoz qon bilan 
aralashib ketmaydi. Qon aylanish doirasi ikki funksiyani ba- 
jaradi: 1) organizmning barcha hujayralarini ovqat va kislorod 
bilan ta’minlaydi va 2) venoz qonni qaytadan tiklaydi. Bu 
quyidagicha amalga oshadi. Arteriyalar orqali yurakdan ve- 
noz qon chiqib, jabralarga oqib boradi, qon jabralarda oksid- 
lanib arterial qonga aylanadi-da, arteriya qon tomirlari orqali 
butun gavdaga tarqaladi, keyin venoz qon boiib venalar orqa- 
li yurakka keladi. Arterial va venoz qon ular tarkibidagi gaz- 
ning sifatiga qarab aniqlanadi, natijada qonning nomi bilan 
qon tomirlarining nomlari hamma vaqt to'g'ri kelmaydi. Ma- 
salan, qorin aortasi va olib keluvchi jabra arteriyalarida venoz 
qon boiadi, shuning uchun qonning tarkibiga qaramasdan, 
balki yurakdan chiquvchi qon tomirlari arteriya va unga ke- 
luvchi qon tomirlari vena deb ataladi. 
Markaziy nerv sistemasi. 
Suyakli 
baliqlarning bosh miyasi tog'ayli baliqlar- 
ga nisbatan birmuncha sodda tuzilgan (31- 
rasm).