Umumiy tilshunoslik

til  antinomiyasi 

haqidagi 

g‘oyasini   ilgari suradi. U yaratgan umumiy tilshunoslikni til falsafasi deb atash 

mumkin.  

Gumboldt ta’limotining eng muhim  jihatlari:

  



 

 til  shakl  (forma)dir,  u  bir-biri  bilan  aloqador,  o‘zaro  zidlik  asosida 

bog‘langan sistemani tashkil etuvchi nutq tovushlaridan tashkil topadi; 



 

til formasi moddiy va ruhiy, tashqi va ichki tomonlarning  birligidan tashkil 

topadi; 



 

tilning tashqi  formasi uning materiyasi, ya’ni tovush tizimidir; 



 

tilning ichki formasi til strukturalarinig tashkil qilinishi bo‘lib, xalq ruhining 

so‘zda ifodalanishidir; 



 

 til  so‘z  va  grammatik  qoidalardan  iborat,  so‘z  esa  tushunchani 

ifodalaydigan belgi, ramzdir; 



 

u  til  va  nutqni    farqlaydi  va  so‘zning  nutqdagi  qiyofasini  uning  grammatik 

formasi, deb ataydi.   

Vilgelm  fon  Gumboldt  ta’rificha,  til  murakkab,  bir-biriga  qarama  qarshi 

bo‘lgan  sifat  va  xususiyatlarni  o‘zida  mujassamlashtirgan  hodisadir.  Shuning 

uchun  ham,  olimning  fikricha  tilni  o‘rganishda  antinomiya  (qarama-qarshilik) 

metodini qo‘llash maqsadga muvofiqdir.  

 

---