Umumiy tilshunoslik

Til birliklari                       Nutq birliklari 

 

 

   fonema                                            tovush

 

 

  morfema    

 

 

                so‘z

 

                   

leksema 

 

 

             so‘z   birikmasi

 

                     

 model 

 

 

 

                gap

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

 

 

TIL  BIRLIKLARI VA ULARGA XOS XUSUSIYATLAR

 

   1.  Fonema

  –  tilning  eng  kichik  minimal  birligi,  biroq  til  sistemasida  eng 

maksimal vazifani bajaradi.  U ta’sir qilish, sezgi uyg‘otish quvvatiga ega. Fonema 

morfema  va  so‘zlarni    farqlaydi,  faqat  ifoda  tomoniga  ega.  Fonema  inson  nutq 

a’zolari  yordamida  hosil  qilinadigan  tovush  tiplarining  nutqqacha  bo‘lgan, 

reallashmagan,  umumlashgan  andozalari  bo‘lib,  invariant  hisoblanadi.  Uning 

nutqda  so‘z  tarkibidagi  ko‘rinishi,  qurshov  tovushlar  ta’sirida  paydo  bo‘lgan 

qiyofasi esa  variantdir.