Umumiy psixologiya

O‘smirlarningpsixikrivojlanishidayangi

xislatlarningpaydobo‘lishi

O‘smirlikdavrida, asosan, bilishjarayonlariyuqoridarajadarivojlanadi. Buyillardao‘smirlaruchunhayotdavomidakerakbo‘ladiganasosiyshaxsiyvatadbirkorlikxususiyatlariochiqko‘rinaboshlaydi. Xotira, mexanikxotiradarajasidanmantiqiyxotiradarajasigako‘tariladi. Nutqrivojlangan, xilma-xilvaboytafakkuresao‘ziningbarchako‘rinishlari: harakatli, obrazli, mantiqiydarajasidarivojlanadi. O‘smirlarnienditurliamaliyotvaaqliyfaoliyatlargao‘rgatishmumkin. Shuningdek, budavrdaumumiyvamaxsuslayoqatlarshakllanadivarivojlanadi.

O‘smirlikdavrigajudako‘pziddiyatlarvaqarama-qarshiliklarxos. Maktabdasturinio‘zlashtirishvaboshqaishlarbilanbog‘liqturlimasalalarniechishdako‘zgatashlanadigano‘smirlarningintellektualrivojlanganligikattalarniularbilanbirgajiddiymuammolarbo‘yichafikrlashgaundaydi, o‘smirlarningo‘zlarihambungaharakatqiladilar. Boshqatomondanesaayniqsa, kelajakkasb, xulq-atvoretikasi, o‘zmajburiyatlarigamas’ullikkabimuammolarmuhokamasidainfantillik (Yoshbolalargaxosjismoniyvapsixologikholat)nikuzatishmumkin.

5-6 sinfo‘quvchilarigasinfdagio‘ziegallaganmavqeigakattae’tiborberishxususiyatixos. Ayniqsa, 6 sinfdanboshlab, o‘quvchilaro‘ztashqiko‘rinishlariga, Shuningdekqarama-qarshijinsdagibolalarvaularbilano‘zaromunosabatlarigae’tiborberaboshlaydilar.

7-sinfo‘quvchilaridaesao‘zlayoqatlarinirivojlantirishgaxosqiziqishyuzagakeladi. 8-sinfo‘quvchilariesamustaqillik, o‘zigaxoslik, do‘stlikvao‘rtoqlikbilanbog‘liqbo‘ladiganshaxsiyxislatlarniyuqoribaholashadi. O‘smirlarninganashuketma-ketyuzagakeladiganqiziqishlarigaasoslanganholdafaolravishdairodaviyishbilarmonlikvaboshqafoydalisifatlarnirivojlantirishimumkin.

O‘smirlikdavridao‘quvfanlariniturlio‘qituvchilaro‘qitishlaribilankattalarshaxsivafaoliyatinibaholashningyangimezonlarihamshakllanaboshlaydi. O‘smirlikasosan, bilimli, talabchan, haqqoniy, o‘quvmaterialiniqiziqarlivatushunarliyo‘lbilanetkazaoladigan,o‘quvchilarniajratmaydigan, o‘qituvchilarniko‘proqhurmatqiladilarvayaxshiko‘radilar. Ularo‘qituvchibilanmunosabatlarigahamkattaz’tiborberadilar.

10-15 Yoshlibolalarningfaoliyatmotivlaridahamo‘zgarishlaramalgaoshadi. Ilko‘smirlikdavridako‘pchiliko‘smirlaro‘zlarigasalbiyshaxsiyxarakteristikaberadilar. Kattabo‘lgansario‘smirningo‘z-o‘zigaberganbahosidifferensialxarakter (xulq-atvoriga, ijtimoiyvaziyatlardao‘zinitutishgavaayrimxatti-harakatlari)danamoyonbo‘laboshlaydi.