Umumiy psixologiya. Psixologiya fani haqida tushunchalar

Umumiy psixologiya.

1.Psixologiya fani haqida tushunchalar.

Psixologiya fani- inson shaxsi,uning ichki dunyosi haqidagi bilimlarning murakkab sohasidir.Psixologiya har kimga o’z tajribasidan ma;lum bo’lgan sezgi,idrok, xotira, tafakkur,xayol, his-tuyg’u,va insonning qobiliyati ,iste’dodi,temera-menti,xarakteriga xos ruhiy hodisalar haqidagi bilimlarni o’z ichiga olgan sohadir.Psixologiya so’zining lug’aviy ma’nosi grekcha”psyuhe”-jon ,ruh , logos –fan ta’limot degan ma’noni anglatadi.Psixologiya fan sifatida psixik faktlar,ularning rivojlanish mexanizmlarini o’rganadi.

2.Psixologiya fanining predmeti va asosiy vazifalari.

Psixologiya fanining predmetini – sgaxsning psixikasi va uning psixologik xususiyatlarini tashkil qiladi.

3.Psihikaning namoyon bo’lishi.Psihikaning paydo bo’lishining asosiy shakllari M.Gamezo va Domashenkolarning “Atlas po psihologi”nomli qo’llanmasida quyidagicha ifodalangan:Jarayonlar-Bilish:

Sezgi

Idrok

Xotira

Xayol

Tafakkur

Nutq

Diqqat.

HOLATLAR:qiziqish, hayfiyat ,ishonuvchanlik,shubhalanuvchanlik,apatiya,tushkunlik,va bosgqalar.

SHAXS XUSUSIYATLARI:yo’nalganlik,temprament,xarakter,qobiliyat.

Professor M. G. Davletshin fikricha : psixika deganda- oliy darajadagi materiyaning (miyaning) xususiyati tushunilib,u obyektiv borliqni aks ettirishda namoyon bo’ladi, subyekt faoliyatini ma’lum maqsad asosida yo’naltiradi hamda xulq – atvor negizida shakllanadi.Professor V.M Karimova fikricha psixika inson ruhiyatining shunday xolatiki, u tashqi olamni (ichki ruhiy olamni )onli tarzda aks ettirishimizni ya’ni bilishimiz anglashimizni ta’minlaydi.Aks ettirish jarayonini quyidagicha ifodalash mumkin:

Psihikaning asosiy funksiyalari.

1.aks ettirish

2.hulq va faoliyat nazorati.

Psihik jarayonlar ham boshqa boshqa hodisalar kabi o’z qonunlariga ega.idrok qilish,his qilish va tafakkur jarayonlari qanday namayon bo’ladi?Odamning qobiliyati qanday o’sib boradi ?va xarakteri qanday tarkib topadi?Psixologiya ilmi ana shunday nozik masala bilan shug’ullanadi.Davrimizning yetuk psixologi ,Professor V.Karimova hoxirgi zamon psixologiyasining taraqqiy etib borishiga shunday tarif keltiradi:”Psixologiya sohasida mukammal darsliklar yozila boshlagan davrga salkam 160 yil bo’ldi .Shu davr ichida juda ko’plab ilmiy tadqiqot natijalarini o’z ichiga olgan monografiyalar ,darsliklar ,qo’llanmalar yozildi.Lekin bu bilan fan o’zining jamiyat oldidagi vazifalarini to’laqonli bajara oldi degan xulosani chiqarib bo’lmaydi.Sababi psixoogiya sohasida faoliyat ko’rsatgan barcha olimlar ko’proq diqqatlarini mavhum shaxs va individual psixologiyaga qaratdilar .Vholanki,inson , uning barkamolligi, jamiyat taraqqiyotiga bevosita ta’siri masalasi o’tgan asr oxiriga kelib o’ta dolzarb va muhim muammolar qatoridan joy oldi.