Umumiy psixologiya kafedrasi eksperimental psixologiya

Jami 
60 
                           
LABОRATОRIYA ISHI № 1 
Mavzu: Психологик тадкикот методлари классификацияси. 
Eksperimental  tadqiqot  natijalarini  ma’lum  bir  statistik  metodlar  orqali  tavsiflanishi 
mumkin.  Har  bir  holatda  qaysi  statistik  metoddan  foydalanish  qo’llaniladigan  o’lchov  shkalasi 
tipiga bog’liq bo’ladi.  
Birinchi  navbatda  natijalarni  taqsimlash  tushunchasi  mohiyatini  ochib  berish  kerak. 
Tasavvur  qiling:  juda  ko’p  tekshiriluvchilarga  20  ta  vazifani  yechish  topshirilgan.  Natijalar 
“yechdi”,  “yechmadi”  tarzida  ajratiladi.  Tekshiriluvchidan  faqat  ayrimlarigina  20  ta  vazifaning 
hammasini yechishsa, ayrimlari esa 1 ta ham yecha olmaydilar. Natijalarni tahlil qilish avvalo 1 ta 
vazifa yechganlarni, keyin 2 ta, so’ngra 3 ta va hokazo ajratishdan boshlanadi.  
Vazifani  to’g’ri  yechgan  kishilar  sonini  bildiruvchi  hajm  chastota  deb  ataladi  va  f  bilan 
belgilanadi.  Olingan  chastotalar  yig’indisi  dastlabki  natijalarni  taqsimlanishini  tashkil  etadi. 
(bizning misolimizda vazifani to’g’ri yechgan kishilar soni).  
Eksperimental  tadqiqotlarda  tanlanma  tushunchasi  ham  qo’llaniladi.  Tanlanma 
eksperimentda qayd etilgan o’zgaruvchilar hajmini bildirib, N bilan belgilanadi.  
Agar 10 kishiga 15 tadan topshiriq berilgan bo’lsa, u holda N = 10 x 15 = 150 bo’ladi.  
Quyidagi misol bilan tanishib chiqaylik. Bir xil yoshda bo’lgan 1000 ta o’smirlar (500 ta 
o’g’il bolalar, 500 ta qiz bolalar) bilan qaysi janrdagi adabiy asarlarni sevib o’qishlarini aniqlash 
maqsadida  so’rovnoma  o’tkazilgan.  Ular  faqat  bittadan  janrni  tanlashi  kerak.  Natijalar 
quyidagicha hisoblanadi va jadval shaklida ifodalanadi. O’smirlar tomonidan asar janrini tanlash 
chastotasi (f).