Umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida

Kasb-hunar kollejlari o‘quv
REJASI

T/r	Bo‘limlar nomi	Jami soatlar	Soatlarning kurslar bo‘yicha taqsimoti
			1	2	3
I. Umumta’lim fanlari:
1.	Ona tili va adabiyot	160	80	60	20
2.	Chet tili	250	100	70	80
3.	O‘zbek (rus) tili*	120	80	40
4.	Tarix:	160
	O‘zbekiston tarixi		40	20	20
	Jahon tarixi		40	40
5.	Matematika	180	120	40	20
6.	Informatika va axborot texnologiyalari	140	80	60
7.	Fizika. Astronomiya	180	140	40
8.	Kimyo	80	80
9.	Biologiya	80	80
10.	Amaliy geografiya	40	40
11.	Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik	140		80	60
12.	Jismoniy tarbiya	160	80	40	40
13.	Ma’naviyat asoslari	40	40
14.	Falsafa fanlari:	80
	Shaxs va jamiyat				30
	Dinshunoslik asoslari			20
	Estetika		30
15.	Oila psixologiyasi	30			30
16.	Huquqshunoslik.	40	40
17.	O‘zbekiston Konstitutsiyasi	40	40
18.	Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar	40			40
	Jami:__1960__1110'>Jami:	1960	1110	510	340
II.	Kasbiy ta’lim fanlari (umumkasbiy va maxsus fanlar)	1030	230	310	490
III.	O‘quv amaliyoti	660	120	280	260
IV.	Ishlab chiqarish amaliyoti	648		360	288
	Davlat attestatsiyasi	72			72
	Jami:	4370	1460	1460	1450
	Haftalik yuklama		37-38	37-38	37-38
	Ta’lim muassasasi ixtiyoridagi soat	100	30	30	40
	Hammasi:	4470	1490	1490	1490

Izoh: namunaviy o‘quv rejalarini ishlab chiqishda tayyorlov yo‘nalishlarining xususiyatlaridan kelib chiqib, haftalik o‘quv yuklamasi soatlarini moslashtirish uchun umumta’lim fanlariga ajratilgan umumiy soatlar miqdorini (fanlar orasida) 10 soatgacha miqdorda, shuningdek, semestrlar bo‘yicha fanlarga ajratilgan soatlar taqsimotiga o‘zgartirish kiritish huquqi beriladi.

*Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududida ta’lim qoraqalpoq, o‘zbek va rus tillarida olib boriladigan guruhlarda kichik guruhlarda o‘rganiladigan til ko‘pchilik o‘quvchilarning xohishiga ko‘ra ta’lim muassasasining pedagogik kengashi qarori bilan belgilanadi.

2-§. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’lim muassasalari bitiruvchilariga qo‘yiladigan umumiy talablar

17. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’lim muassasalari bitiruvchilariga qo‘yiladigan umumiy talablar quyidagi ko‘rsatkichlarning umumlashtirilgan tavsifnomasidan iborat:

aniq kasb sohasi doirasida nazariy va amaliy bilimlar, kasbiy malaka va ko‘nikmalarga ega bo‘lish;

favqulodda vaziyatlarning oldini olish va oqibatlarini bartaraf etish borasidagi me’yor va tartiblar mohiyatini bilish;

mehnatni muhofaza qilish ko‘nikmalari shakllangan bo‘lishi;

kasbiy mohirlik va tafakkur doirasining yetarli shakllanganligi;

tashkilotchilik xislatlarining shakllangan bo‘lishi;

davlatning tuzilishi, uning ijtimoiy va siyosiy rivojlanishi haqida aniq bilimlarga ega bo‘lish, xalqaro voqea, hodisa va muammolarni tushuna olish;

mustaqil va ijodiy fikrlash, fikrlarini yozma va og‘zaki ravon bayon etish malakalari shakllangan bo‘lishi;

turli vaziyatlarni tanqidiy baholash, yangiliklarga doimiy intilish;

o‘zbek tilini mukammal bilish, yozma va og‘zaki ravishda erkin muloqot qilish;

umuminsoniy fazilatlariga ega bo‘lish, o‘z millatini va Vatanini sevish, u bilan faxrlanish, milliy urf-odatlar, qadriyatlarni hurmat qilish;

zamonaviy axborot-telekommunikatsiya vositalaridan foydalana olish;

chet tillarida muloqot qilish;

o‘zlashtirilgan nazariy bilimlarni amaliyotga, boshlang‘ich kasbiy ko‘nikmalarni kundalik hayotga, turmushga tatbiq eta olish;

mehnat huquqlarini bilish;

ishga joylashish texnologiyalari va ko‘nikmalariga ega bo‘lish;

shaxsiy tadbirkorlikni tashkil etish malakalari shakllangan bo‘lishi;

jismoniy baquvvat, sog‘lom bo‘lish, harbiy xizmatga va tezkor tibbiy yordam ko‘rsatishga layoqatli bo‘lish;

ma’naviy, ruhiy, jismoniy jihatdan o‘zini o‘zi doimo takomillashtirish xislatlariga ega bo‘lish;

bilimlarni muntazam oshirib borish, yangilab borishga intilish, o‘quv va mehnat faoliyatiga ijodiy hamda mustaqil yondashish sifatlariga ega bo‘lish;

mantiqiy fikrlashning uslublari va usullarini bilish, ularni amaliy faoliyatda qo‘llay olish malakasiga ega bo‘lish;

huquqiy bilim asoslariga ega bo‘lish;

iqtisodiy bilim asoslariga ega bo‘lish;

zamonaviy axborot vositalari bilan ishlashning amaliy ko‘nikmalarini mustahkam egallash;

ma’naviy-axloqiy madaniyatga ega bo‘lish;

siyosiy madaniyatga egalik, fuqarolik burchi va mas’uliyat hislari shakllangan bo‘lishi;

ekologik madaniyatga egalik, kasbiy faoliyatda ekologik mas’uliyatni his qilish, tabiat muhofazasi sohasidagi bilimlarga ega bo‘lish;

oliy ta’lim muassasalarida (bakalavriat) ta’lim olishni davom ettirish uchun zarur bilimlar majmuiga ega bo‘lish.

3-§. Akademik litseylarning ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha malaka talablari tuzilmasi

18. Akademik litseylarning ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha malaka talablari tuzilmasi va Kasb-hunar kollejlarining tayyorlov yo‘nalishlari bo‘yicha malaka talablari tuzilmasi asosida tegishli malaka talablari O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi.

19. Akademik litseylar ta’lim yo‘nalishlari o‘quvchilarning aqliy rivojlanishini jadallashtiradigan, muayyan bir yo‘nalishda kasbiy yo‘naltirilgan bilim, ko‘nikma, malakalarni shakllantiradigan, ularning oliy ta’lim muassasalarida o‘qishni davom ettirishini yoki mehnat faoliyatiga yo‘naltirishni nazarda tutgan sohasi hisoblanadi.

20. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi akademik litseylar ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha malaka talablari kasbiy tavsifnoma asosida muayyan yo‘nalishlar bo‘yicha ta’lim mazmunining majburiy minimumini va pirovard maqsadlarini, o‘quv yuklamalari hajmini hamda ta’lim sifatiga qo‘yiladigan talablarni belgilaydi.

21. Akademik litseylarning ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha malaka talablari quyidagi tuzilishga ega:

a) zarvaraq (titul varag‘i)

b) qo‘llanish sohasi

v) normativ hujjatlar

g) malaka talablarining maqsadi va vazifalari

d) akademik litseylarda ta’lim mazmunining majburiy minimumi

e) akademik litsey bitiruvchilariga qo‘yiladigan umumiy talablar

j) malaka talablarining bajarilishini nazorat qilish

4-§. Kasb-hunar kollejlarining tayyorlov yo‘nalishlari bo‘yicha malaka talablari tuzilmasi

22. Kasb-hunar kollejlaridagi tayyorlov yo‘nalishlari aniq bir kasb faoliyati doirasida mutaxassislarga kasb ta’limi berish sohasi hisoblanadi.

23. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi kasb-hunar kollejlari tayyorlov yo‘nalishlari bo‘yicha malaka talablari kasbiy tavsifnoma asosida muayyan yo‘nalishlar bo‘yicha ta’lim mazmunining majburiy minimumini va pirovard maqsadlarini, o‘quv yuklamalari hajmini hamda ta’lim sifatiga qo‘yiladigan talablarni belgilaydi.

24. Kasb-hunar kollejlarining tayyorlov yo‘nalishlari bo‘yicha malaka talablari quyidagi tuzilishga ega:

a) zarvaraq (titul varag‘i)

b) qo‘llanish sohasi

v) normativ hujjatlar

g) malaka talablarining maqsadi va vazifalari

d) ta’riflar

e) kasbiy tavsifnoma:

tayyorlov yo‘nalishi, kasb va ixtisosliklarning nomlari;

tayyorlov yo‘nalishining qo‘llanish sohasi va vazifalari;

malaka;

o‘qishga qabul qilish shartlari (mazkur mutaxassislikni egallash uchun shaxsning tayanch hisoblanuvchi ruhiy-fiziologik sifatlari minimumi, yosh va jinsiy xususiyatlari, tibbiy cheklanishlar bo‘yicha ishga qabul qilish tartibi haqida ma’lumotlar ko‘rsatiladi).

j) kasb-hunar tayyorgarligi mazmunining majburiy minimumi (o‘quv davrlari, fan sohalari, mazkur fan sohalarining o‘quv elementlari ko‘rsatiladi).

z) namunaviy o‘quv reja (umumta’lim qismi, kasbiy ta’lim qismi (umumkasbiy, maxsus fanlar), o‘quv va ishlab chiqarish amaliyoti, ta’lim muassasasi ixtiyoridagi soat)

i) malaka talablarining bajarilishini nazorat qilish.

5-§. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining tayyorlov yo‘nalishlari, kasblar va ixtisosliklarning umumdavlat tasniflagichini ishlab chiqishga qo‘yiladigan talablar

25. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining tayyorlov yo‘nalishlari, kasblar va ixtisosliklar umumdavlat tasniflagichi (keyingi o‘rinlarda — Tasniflagich deb ataladi) o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi tizimidagi tayyorlov yo‘nalishlari, kasblar va ixtisosliklar bo‘yicha kichik mutaxassislarni tayyorlashning tizimlashtirilgan ro‘yxatini belgilaydi.

26. Tasniflagichning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

kasb faoliyati sohalari bo‘yicha bir xil tayyorlov yo‘nalishlari, kasblar va ixtisosliklarga ega bo‘lgan mutaxassislarni tayyorlashni ta’minlash;

Tasniflagichni ta’lim to‘g‘risidagi hujjatlarni (Ta’limning xalqaro standart klassifikatsiyasi va Oliy ta’lim yo‘nalishlari va mutaxassisliklari klassifikatorini) indeksatsiyalash maqsadida boshqa ta’lim turlari bilan muvofiqlashtirish.

27. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida kichik mutaxassislarni tayyorlash quyidagi sohalar bo‘yicha amalga oshiriladi:

gumanitar soha;

ijtimoiy soha, iqtisod va huquq;

ishlab chiqarish va texnik soha;

qishloq va suv xo‘jaligi;

sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’minot;

xizmatlar sohasi.

28. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari, tayyorlov yo‘nalishlari, kasblar va ixtisosliklar Tasniflagichning tasniflash obyektlari hisoblanadi.

29. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining tayyorlov yo‘nalishlari, kasblar va ixtisosliklarni tasniflash quyidagi yettita raqamli sonlar bilan kodlanadi:

birinchi raqam — uzluksiz ta’lim tizimida O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi bosqichi (Ta’limning xalqaro standart klassifikatsiyasi asosida);

ikkinchi raqam — bilim sohalari kodi;

uchinchi va to‘rtinchi raqamlar — tayyorlov yo‘nalishlari kodi;

beshinchi, oltinchi va yettinchi raqamlar — kasblarning tartib raqamini ifodalaydi.

30. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining tayyorlov yo‘nalishlari, kasblar va ixtisosliklar kodi kasb faoliyati sohalariga muvofiq kasblar va ixtisosliklar bo‘yicha tayyorlov yo‘nalishlari ro‘yxatining raqamli belgisini ifodalaydi.

31. Uzluksiz ta’lim tizimidagi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi va oliy ta’lim (bakalavriat) orasidagi uzviylikni aniqlash va uni ta’minlash maqsadida Tasniflagichda oliy ta’limning bakalavriat yo‘nalishlari kodlari ham qavs ichida keltiriladi.

32. Tasniflagichda tayyorlov yo‘nalishlari, kasblar va ixtisosliklarning kodlariga mos keladigan “Ta’limning xalqaro standart klassifikatsiyasi” kodlari ham keltirilishi lozim.

33. Tasniflagichni tuzishda davlat, jamiyat va mehnat bozori talablari, kasbiy tayyorgarlikdagi tajribalar, ijtimoiy hamkorlar, ishlab chiqarish va ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlar talablari hisobga olinishi lozim.

34. Tasniflagich O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan tasdiqlanadi.

35. Tasniflagichga manfaatdor tashkilotlarning takliflari asosida qonun hujjatlariga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilishi mumkin.

36. Tasniflagichga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritishga oid takliflar O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limini boshqarish bo‘yicha vakolatli davlat organiga taqdim etiladi.

5-bob. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartini joriy etish tartibi

37. Davlat ta’lim standartini joriy etish, muvofiqlashtirish, unga metodik rahbarlik qilish va uning maqbul darajasini ta’minlash O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan amalga oshiriladi.

Davlat ta’lim standarti O‘zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi tomonidan ro‘yxatdan o‘tkaziladi.

Ta’lim xizmatlari bozori talablari bo‘yicha yangidan kiritilayotgan tayyorlov yo‘nalishlari bo‘yicha malaka talablarini tasdiqlash pedagogik tajriba-sinov ishlari muvaffaqiyatli yakunlanib (3 yillik to‘liq ta’lim sikli mobaynida), ularga ekspert baho berilgach amalga oshiriladi.

38. Davlat ta’lim standartiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan o‘z vakolatlari doirasida respublikadagi ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotga mos ravishda, ta’lim darajasi va kadrlarni tayyorlashga qo‘yiladigan talablarni e’tiborga olgan holda, davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash uchun belgilangan tartibda amalga oshiriladi.

6-bob. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi davlat ta’lim standartlari talablariga rioya etilishini nazorat qilish

39. Davlat ta’lim standarti talablariga rioya qilish ustidan nazoratni O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan quyidagi ko‘rinishlarda amalga oshiriladi:

davlat ta’lim standarti asosida o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida bitiruvchilar egallashi lozim bo‘lgan bilim, ko‘nikma va malakalarga baho berish;

o‘quv reja va dasturlarni tahlil qilish;

ta’lim muassasasida foydalaniladigan pedagogik texnologiyalarni tahlil qilish.

40. Nazorat qilishning bosh vazifasi davlat ta’lim standartining buzilishini aniqlash, oldini olish va bartaraf qilishdir.

41. Davlat ta’lim standarti talablarining buzilganligi uchun javobgarlik qonun hujjatlariga muvofiq ta’lim muassasasi rahbariyatiga yuklanadi.

42. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi sifatini nazorat qilishning turlari quyidagilardan iborat:

ichki nazorat — o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasasi tomonidan amalga oshiriladi va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limini boshqarish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan tasdiqlangan reyting nazorat tizimi haqidagi nizom asosida o‘tkaziladi;

tashqi nazorat — O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlangan nizom asosida amalga oshiriladi;

davlat-jamoat nazorati — ta’limni boshqarish bo‘yicha vakolatli davlat organi va u bilan kelishilgan holda nodavlat notijorat tashkilotlari va kadrlarga talabgorlar tomonidan amalga oshiriladi;

yakuniy davlat attestatsiyasi — O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida yakuniy davlat attestatsiyasini o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi nizomga muvofiq amalga oshiriladi.

Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 6-apreldagi 187-son qaroriga
3-ILOVA