Umumiy o‘rta ta’limning 5-11-sinfiuchun“Biologiya” to‘garak reja

Golji majmuasi. Birinchi marta nerv hujayralari tarkibidan topilgan. Hayvonlarning ko‘p hujayralarida yadro atrofida joylashgan murakkab to‘r shaklida bo‘ladi. O‘simliklar va sodda hayvonlar hujayralarida o‘roqsimon yoki tayoqchasimon ayrim tanachalardan iborat

Mitoxondriya (yunoncha “mitos” – ip va “xondro” – donador degan so‘zlardan olingan) bir va ko‘p hujayrali organizmlarning barcha eukariot hujayralarida mavjud. Mitoxondriyalarning hayvon va o‘simlik olamida bunday keng tarqalishi ularni hujayrada muhim ahamiyatga ega ekanligidan darak beradi.

Plastidalar – o‘simlik hujayralarining organoidlari. Ular anorganik moddalardan birlamchi uglevodlarni hosil qilishda ishtirok etadi. Plastidalarning uch xil turi mavjud:

Vakuola tarkibida turli tuman organik

birikmalar va tuzlar uchraydi,

Vakuola. O’simlik hujayralariga xos organoid bo‘lib, membrane bilan o‘ralgan. Vakuola tarkibida turli tuman organic birikmalar va tuzlar uchraydi Vakuola shirasi hosil qiladigan osmotik bosim hujayraga suvning o‘tishini ta’minlaydi va uning tarang, ya’ni turgor holatini vujudga keltiradi. Bu o‘simliklarni mexanik ta’sirlarga nisbatan mustahkamligini ta’minlaydi.

Yadro-zamburug‘, o‘simlik va hayvonlar hujayrasining muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Yadroning shakli, o‘lchami hujayraning shakli va o‘lchami hamda funksiyasiga bog‘liq. Asosan hujayralarda bitta yadro bo‘ladi. Ayrim hujayralargina jigar, muskul, suyak ko‘mik hujayralari ko‘p yadroli bo‘ladi. Yadro asosan quyidagi vazifalarni bajaradi: 1. Irsiy axborotni saqlash, ko‘paytirish va

nasldan-naslga o‘tkazish. 2. Hujayrada sodir bo‘ladigan moddalar

almashinuvi jarayonini idora qilish



Tekshirildi: _________________________________________________