Umumiy o‘rta ta’lim

QURILISHDA FOYDALANILADIGAN QAZILMA BOYLIKLAR

Marmar

Marmar eng qattiq va mustahkam qurilish ma- terialidir. Marmarni yo‘nish va sayqallash orqali undan silliq marmar tayyorlanib, turli haykallar, ustunlar, zinapoyalar, xilma-xil buyumlar yasaladi.
Mamlakatimizdagi eng muhtasham va chiroyli binolar marmar bilan bezatilgan. Turli rangdagi marmarlar O‘zbekiston tarixi muzeyini, Temuriylar tarixi davlat muzeyini, Turkiston saroyini, Yoshlar ijod saroyi ustun- larini, metro bekatlarini bezab turibdi.
Toshkent, Samarqand va Jizzax viloyatlari hudu- didagi tog‘lardan oq va pushti marmarlar qazib olinadi.

Granit

Tog‘larda rang-barang donador toshlar uchraydi. Bular granitdir (35-rasm).
Granit «donador» degan ma’- noni anglatadi. Uning donador

35-rasm. Granit.
toshlari pushti, kulrang va yashil bo‘ladi. Granitning rangi shu

donador rangli toshlardan qaysi biri ko‘pligiga bog‘liq. Granit yaxshi silliqlanadi. Imoratlarning poydevori, devorlari, ko‘prik ustunlari, zinapoyalar sirtini beza- tishda granit ishlatiladi. Jumladan, Temuriylar tarixi
36

davlat muzeyi va Yoshlar ijod saroyining zinapoyalari, poydevorlari va eshik peshtoqlari granit bilan qoplangan (36-rasm).
Toshkent, Namangan va Samarqand viloyatlari hududidagi tog‘larda turli xil granitlar qazib olinadi.

36-rasm, a.
Temuriylar tarixi muzeyi.
Amaliy ish
36-rasm, b.
Yoshlar ijod saroyi.

1. 
   Bir bo‘lak granitni ko‘rib chiqing. Uning rang-barang tarkibiga e’tiboringizni qarating.
   
2. 
   24-rasmdagi xaritadan marmar va granit qazib olinadi- gan joylarni ko‘rib chiqing.