Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

 

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 

1.  Boshlang‘ich ta’lim jurnallari. 

 

---

 

263

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

BOSHLANG‘ICH SINFLARDA ONA TILI FANI BO‘YICHA 

RIVOJLANTIRILADIGAN NUTQIY KOMPETENSIYA ELEMENTLARINI 

SHAKLLANTIRISH VA UNING DOLZARBLIGI 

 

Ashirmatova Shalola Hasan qizi,  

Sirdaryo viloyati Boyovut tumani 24-umumiy o‘rta ta’lim maktabi boshlang‘ich sinf 

o‘qituvchisi 

 

 “Qancha ko‘p tilni bilsangiz, shuncha yaxshi. Biroq odam ona tilida tafakkur qiladi, 

ona tilida tush ko‘radi, ona tilida yig‘laydi….” 

 O‘tkir Hoshimov 

 

 

Ona  tilini  chuqur  bilgan  kishi  o‘z  ona  tiliga  e’tiborli  bo‘lishga,  uning  sofligini 

saqlashga,  shu  tilda  to‘g‘ri  va  ravon  so‘zlashga,  chiroyli  va  savodli  yozishga  harakat 

qiladi.  Inson  o‘z  ona  tilini  qanchalik  yaxshi  bilsa,  uning  boyliklaridan  shunchalik 

bahramand bo‘ladi. 

 

O‘z Vatanini, millatini qalban suygan har bir inson, o‘z ona tilida so‘zlashganda 

nutq madaniyatiga amal qilmog‘i lozim. Bu borada maktabgacha ta’lim va umumta’lim 

muassasalaridagi o‘quvchilarga berilayotgan saboqlar asosiy ahamiyat kasb etadi. 

 

Jamiyat  rivojlanishining  hozirgi  bosqichida  respublikamiz  maktablarida  ona  tili 

fanini  o‘qitishning  mazmuni  o‘zgarmoqda.  Bu  borada  Xalq  ta’limi  vaziri  Sherzod 

Shermatov  quyidagicha  izoh  berib  o‘tgan.  “Biz  sekin-sekin  ona  tilini  sodda  va  ravon 

ishlatishga o‘tishimiz kerak. Bunda grammatikadan ko‘ra amaliy ko‘nikmalarga,  ya’ni 

gapirish,  eshitish  va  yozishga  ko‘proq  e’tibor  berishimiz  kerak”.  Shunday  ekan  bu 

maqsadga erishishda birlamchi yo‘l: ona tilining nutqiy kompetensiya elementlari (eshitib 

tushunish,  o‘qib  tushunish,  og‘zaki  nutq  va  yozma  nutq)ni  boshlang‘ich  sinf  har  bir 

darslarida amaliy qo‘llash va o‘quvchida bunga nisbatan ko‘nikmani shakllantirishdir. 

 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi Farmoniga asosan 

qabul  qilingan  “O‘zbekiston  Respublikasi  xalq  ta’limi  tizimini  2030-yilgacha 

rivojlantirish konsepsiyasi” ning “O‘quvchilar mustaqil hayotda qo‘llay olish imkoniyati 

bo‘lgan  og‘zaki  va  yozma  savodxonlikni,  mantiqiy,  ijodiy,  tanqidiy,  kreativ  fikrlashni 

shakllantirish” yo‘nalishidagi har tomonlama mukammal o‘quvchini kamol toptirishda 

poydevorni maktabga endigina qadam qo‘ygan onidan boshlash lozimdir. Buning uchun 

boshlang‘ich  sinf  o‘qituvchisi  yuqoridagi  bilimlarni  o‘zida  shakllantirishi,  dars 

mashg‘ulotlarida qo‘llashi natijada o‘quvchilar mustaqil fikrlashi va mantiqiy mulohaza 

yurita olishiga erishishi lozim.  

 Nutqiy kompetensiya elementlarini boshlang‘ich sinflarda shakllantirish.