Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

353

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

Allani uyda onalarimiz, momolarimiz aytib o‘tiraversinlar, jamiyatdagi “allani esa yosh 

avlodga  aytish  millatning  taqdirini  hal  qiluvchi  pedogoglar  zimmasidadir.  Ular  bolani 

uxlatish uchun emas,balkim,ongini dunyo bilan tanishtirish, mustaqil fikrlash malakasiga 

ega bo‘lishi uchun, olamni anglashi uchun uyqudagi aql-tafakkurni g‘aflatdan halos qilish 

uchun aytishlari shart! 

Muhtaram  Prezidentimiz  Sh.Mirziyoyev  o‘zbek  tiliga  davlat  tili  maqomi 

berilganining 30yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi nutqida shunday degandi: 

“Dunyodagi  qadimiy  va  boy  tillardan  biri  bo‘lgan  o‘zbek  tili  xalqimiz  uchun  milliy 

o‘zligimiz  hamda  mustaqil  davlatchiligimiz  timsoli,  bebaho  ma`naviy  boylik,  buyuk 

qadriyatdir. Kimda-kim o‘zbek tilining bor latofatini, jozibasi va ta`sir kuchini, cheksiz 

imkoniyatlarini  his  qilmoqchi  bo‘lsa,  munis  onalarimizning  allalarini  ming  yillik 

dostonlarimizni,  o‘lmas  maqomlarimizni  eshitsin,  baxshi  va  hofizlarning  sehrli 

qo‘shiqlariga quloq tutsin”. 

Ona tilining bor jozibasi va sehrini bola xalq og‘zaki ijodi namunalarida his qiladi. 

Uyda,  oilada  eshitgan  ertak,  dostonlari  va  boshqalar  bola  qalbida  ona  tiliga  muhabbat 

tuyg‘usini  yanada  shakllantiradi.  Maktabgacha  ta`lim  bosqichida  esa  bola  jamiyatga 

qadam qo‘ygan individ holatida bo‘ladi. U chinakam o‘zini shaxs deb his qilishi uchun 

to‘g‘ri yo‘naltirilgan ta`lim va tarbiya zarur. Bola maktabga qadam qo‘yar ekan, olam-

olam hayajon va quvonchlar qurshovida bo‘ladi. U uchun hayotning yangi bir varag‘i 

ochiladi. Bu varaq butun bir kitobning muhim bo‘lagidek avaylabgina ochilishi mahoratli 

pedagoglar,  boshlang‘ich  sinf  o‘qituvchilari  qo‘lidadir.  Bolaning  qiziqqon  aqli  va 

murg‘ak  qalbiga  o‘qituvchi  halol  nazar  bilan  qarashi  zarur.  Bola  uchun  noma`lum 

olamning notanish tomonlari aynan boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari orqali tanishtirilishi 

bu chinakam baxt hamda omaddir.  

Boshlang‘ich sinflarda soddalashtirilgan, bola ongi va tafakkuri, qiziqish hamda 

ruhiyatidan kelib chiqqan holda oddiylikdan murakkablikka tomon mo‘ljallangan darslik, 

o‘quv  qurollari,  ta`lim  shakli  shakllantirilgan  bo‘lib,  ilm  olishga  chanqoq  o‘quvchilar 

tashnaligini  qondirishga  qaratilgan.  Avvalombor,  ota-ona  bilimli,  saviyasi  yuqori, 

ma`naviyatli  bo‘lsa,  farzandiga  ham  to‘g‘ri  tarbiya  bera  oladi.  Boshlang‘ich  tarbiyani 

uyda  olib  maktabga  keladigan  bo‘lajak  kadrlar  uchun  ta`lim  va  tarbiya  o‘zaro 

bog‘liqlikda, uzluksiz holda olib boriladi. Zero, “Bolalikda olingan bilim, toshga o‘yilgan 

naqsh  kabidir!”  maqoli  bejizga  emas.  Bola  ongiga  kerak  bo‘lsa  naqqoshlar  kabi 

sinchkovlik  bilan  naqsh  soluvchi  hunarmand  timsolida  o‘qituvchi  o‘zini  ko‘rib, 

ma`suliyat  hamda  uddaburonlik  bilan  to‘g‘ri  yondashishi  zarur.  Avvalo,  ularga  ona 

tilimizni mukammal darajada o‘rgatishimiz lozim.  

1-sinflarda  tashkil  etiladigan  ona  tili  darslari  dastlab  tayyorgarlik  davri  bilan 

boshlanadi. 1-sinfda ona tili fani tushunchasi savod o‘rgatish davridan so‘ng boshlanadi. 

Ungacha o‘quvchi harflarning yozma va og‘zaki shakllari bilan tanishadi. 

---